Trước khi đọc
bài này, bạn hãy suy nghĩ và trả lời hai câu hỏi sau:
1. Trong đời tôi, lúc nào đó tôi đã cảm nghiệm
sự hiện diện của Thiên Chúa một cách đặc biệt, đó là khi...
2. Một số lý do tại sao tôi muốn học hỏi thêm
về đức tin Công giáo, đó là...
Vào thập niên
1960, Paul Stookey nổi tiếng với nhóm tam ca "Peter, Paul, and
Mary." Ít có thính giả hâm mộ biết
được Stookey đã trải qua một cuộc đổi đời trong những năm này. Dù thành công, nhưng anh đã cảm nghiệm một
cơn đói thiêng liêng.
Rồi một ngày
cơn đói đã trở nên trầm trọng đến nỗi anh phải đến cầu cứu ca sĩ Bob
Dylan. Sau này Stookey phát biểu người
thực sự biết được thiêng liêng nghĩa là gì thì đó phải là Dylan. Stookey và Dylan đã nói chuyện với nhau thật
lâu. Dylan đưa ra hai đề nghị.
Đề nghị thứ
nhất, anh bảo Stookey hãy trở về thăm ngôi trường trung học cũ của mình, hãy đi
hết các dãy hành lang của trường và hãy tìm lại nguồn gốc của mình. Thứ hai, anh xin Stookey hãy bắt đầu đọc
Kinh Thánh, nhất là Tân Ước.
Stookey làm
theo lời khuyên của Dylan. Anh bắt đầu
mang theo bên mình cuốn Kinh Thánh. Sau
này anh bảo cuốn Kinh Thánh tựa như người anh em của anh. Rồi dần dần một điều gì đó bắt đầu xảy
đến. Trong một cuộc phỏng vấn, Stookey
đã giải thích rằng anh bắt đầu khám phá thấy mọi chân lý anh đi tìm đều tiềm
tàng trong cuộc đời Đức Giê-su. Stookey
hứng khởi với khám phá của mình. Anh đã
biết Đức Giê-su là gương mẫu, nhưng anh vẫn chưa nhận ra Ngài là Con Thiên
Chúa.
Thế rồi một
buổi tối kia anh trình diễn tại Austin, Texas.
Có một thanh niên đã vào hậu trường và bắt đầu nói với anh về Đức
Giê-su. Hết sức giản dị, chàng thanh
niên đã chia sẻ với Stookey những gì anh hiểu về Đức Giê-su. Rồi điều gì xảy ra sau đó thật khó diễn tả
được. Stookey kể rằng anh bắt đầu cùng
với chàng thanh niên cầu nguyện, xin phó thác đời anh cho Đức Giê-su. Rồi cả hai cùng nức nở khóc.
Tối hôm đó ơn
sủng Chúa đã đánh động Paul Stookey.
Anh còn cả một con đường dài để đi, và anh cũng có thể vấp ngã trên cuộc
hành trình ấy. Nhưng ơn sủng đã biến
đổi anh một cách kỳ diệu. Sau này anh
nói dù chúng ta có xin Chúa nắm lấy mạng sống chúng ta thì chúng ta vẫn có thể
vuột trở lại với trần gian và với lối sống của nó.
Câu truyện
đức tin của Paul Stookey vừa hứng thú lại vừa dạy chúng ta một bài học. Hứng thú vì nó thúc giục chúng ta hãy theo
gương anh. Dạy một bài học vì nó cho
chúng ta một cái nhìn về những gì diễn tiến trong một cuộc hành trình đức tin
như vậy. Chúng ta biết cuộc hành trình
đức tin có nghĩa là:
* mở lòng đón nhận ơn sủng Chúa,
* đến với người khác để xin họ giúp đỡ mình,
* lắng nghe lời Chúa,
* cầu nguyện với Chúa,
* cảm nghiệm những thăng trầm.
Giờ đây chúng
ta hãy xét từng điểm một.
Mỗi hành
trình đức tin là một công cuộc của ơn sủng.
Hành trình bắt đầu với lời gọi của Chúa. Lời gọi này có thể mang nhiều hình thức. Nó có thể là một cơn đói thiêng liêng sâu
đậm, giống như trường hợp của Stookey.
Hoặc có thể do một người bạn hay người vợ hoặc chồng. Dù mang hình thức nào thì lời gọi của Thiên
Chúa cũng không phải là những gì chúng ta hoàn toàn xứng đáng lãnh nhận. Chúng ta không thể làm gì để bắt buộc Chúa
phải gọi chúng ta, mà chúng ta chỉ cần biết mở lòng đón nhận lời gọi ấy. Lời gọi ấy là một quà tặng. Đó là hoàn toàn do ơn sủng.
Một khi đã bắt đầu, cuộc
hành trình đức tin sẽ tiếp diễn như một tiến trình lần hồi, một tiến trình trở
về. Thiên Chúa dẫn chúng ta đi từng
bước một, từ nơi Ngài gặp chúng ta tiến tới nơi Ngài muốn chúng ta đến. Thiên Chúa đồng hành với chúng ta trong từng
chặng đường. Ngài soi sáng nẻo đường
chúng ta đi khi đường tối. Ngài làm
tinh thần chúng ta phấn khởi khi tâm hồn chúng ta mệt lả. Ngài đỡ chúng ta dậy khi chúng ta vấp
ngã. Ơn sủng của Chúa bao bọc chúng ta
từng gang tấc trên cuộc hành trình đó.
Thiên Chúa để chúng ta được tự do
Nhưng Chúa
không ép buộc chúng ta. Ngài tôn trọng
sự tự do của chúng ta. Có nghĩa là nếu
muốn để cho ơn sủng đến và biến đổi chúng ta, chúng ta phải mở lòng cho ơn
sủng. Chúng ta phải chuẩn bị tâm hồn để
đón nhận ơn sủng. Nói cách khác, chúng
ta phải làm phần dành cho chúng ta.
Chúng ta phải hành động như là mọi sự tùy thuộc chúng ta, nhưng phải tin
tưởng như là mọi sự tùy thuộc Thiên Chúa.
Điều này đưa
chúng ta sang điểm thứ hai nói về cuộc hành trình.
Cách Thiên
Chúa ban ơn sủng cho chúng ta, đó là qua người khác, nhất là qua cộng đồng
Ki-tô. Chúng ta hãy nhớ lại vai trò của
Bob Dylan và chàng thanh niên Texas trong cuộc hành trình đức tin của
Stookey. Chúng ta cũng có thể nhớ lại
một số thí dụ khác trong Kinh Thánh.
Gio-an Tẩy giả đã giới thiệu An-rê với Đức Giê-su (Ga 1:35-40). An-rê đem Si-mon Phê-rô đến với Đức Giê-su
(Ga 1:40-42). Phi-líp-phê dẫn
Na-ta-na-en tới Đức Giê-su (Ga 1:45-51).
Mỗi cuộc hành
trình đức tin đều có bàn tay giúp đỡ của cộng đồng tín hữu.
Một thí dụ về
người khác giúp đỡ chúng ta trong cuộc hành trình đức tin, đó là phương thức
Đức Giê-su đã giúp hai môn đệ vào sáng Chúa Nhật Phục Sinh. Hai ông trở về nhà tại Em-mau, chán nản vì
những biến cố xảy ra ngày Thứ Sáu Tuần Thánh.
Kinh Thánh nói rằng:
"Đang
lúc họ trò chuyện và bàn tán, thì chính Đức Giê-su tiến đến gần và cùng đi với
họ. Nhưng mắt họ còn bị ngăn cản, không
nhận ra Người. Người hỏi họ: "Các anh vừa đi vừa trao đổi với nhau
về chuyện gì vậy?... Họ thưa lại
Người: "Chuyện ông Giê-su
Na-da-rét... Các thượng tế và thủ lãnh của chúng ta đã nộp Người để Người bị án
tử hình, và đã đóng đinh Người vào thập giá." Bấy giờ Đức Giê-su nói với hai ông rằng: "Ôi những kẻ tối dạ, những lòng chậm
tin vào lời các ngôn sứ! Nào Đấng Ki-tô
lại chẳng phải chịu khổ hình như thế, rồi mới vào trong vinh quang của Người
sao?" (Lc 24:15-17,19-20,25-26)
Đức Giê-su đã
tiến tới và nâng đỡ các môn đệ, hướng dẫn và khích lệ họ khi cần. Đó chính là phương thức cộng đồng Ki-tô có
thể giúp đỡ chúng ta trong cuộc hành trình đức tin của chúng ta.
Bước sang
điểm thứ ba.
Một vở kịch
lâu đời của Broadway có tựa đề The Royal Hunt of the Sun kể lại việc
Tây-ban-nha chinh phục thổ dân tại Pê-ru vào thế kỷ 16. Có một cảnh người Tây-ban-nha đưa cho người
tù trưởng Da Đỏ một cuốn Kinh Thánh và nói với ông ta đây là lời Chúa. Vị tù trưởng giơ cao cuốn Kinh Thánh, cung
kính áp vào tai ông và lắng nghe một phút.
Ông ta chẳng nghe thấy gì hết nên liệng cuốn Kinh Thánh xuống sàn nhà.
Cảnh này nêu
lên một câu hỏi quan trọng: Làm sao
chúng ta nghe được lời Chúa, nhất là khi chúng ta nghe đọc và cắt nghĩa trong
những cuộc hội họp Ki-tô hữu?
Chúng ta lắng
nghe lời Chúa giống như hai môn đệ lắng nghe Đức Giê-su. Chúng ta lắng nghe lời Chúa tựa như Paul
Stookey lắng nghe chàng thanh niên Texas.
Chúng ta lắng nghe với tất cả con người của mình: thể xác, trí khôn, con tim và linh hồn.
Lắng nghe bằng
thể xác có nghĩa là chúng ta lắng nghe với thái độ cung kính và chú ý. Lối lắng nghe này không phải là dễ. Nó đòi chúng ta phải rất cố gắng. O-ri-gien, một nhà giảng thuyết thời xưa,
thường nói với cộng đoàn của ngài:
"Anh chị
em lãnh nhận Mình Thánh Chúa với sự thận trọng và cung kính, đến độ ngay cả mụn
bánh thánh nhỏ cũng không để rơi xuống sàn nhà. Anh chị em cũng phải lãnh nhận Lời Chúa với lòng thận trọng và
cung kính như vậy, đừng để một lời nào lọt mất đi."
Thứ hai, chúng ta lắng nghe bằng trí khôn
Các nhà tâm
lý học thường nói câu này: "Bạn
hãy đặt tên cho nó, hãy nhận lấy nó và hãy biến nó thành cái gì của riêng
bạn." Ý nghĩa câu nói này thật sâu
sắc nếu áp dụng vào Kinh Thánh. Trong
Kinh Thánh, việc đặt tên có nghĩa là làm chủ được. Thí dụ khi A-đam đặt tên cho các sinh vật có nghĩa là ông làm chủ
được các sinh vật.
Áp dụng ý
nghĩa ấy vào việc lắng nghe lời Chúa:
nếu chỉ lắng nghe với sự chú ý thôi thì chưa đủ, mà còn phải đặt tên cho
các biến cố Kinh Thánh, nhận lấy chúng và biến chúng thành những biến cố của
chính chúng ta.
Thí dụ, khi
nghe câu truyện Đức Giê-su giải thích Kinh Thánh cho hai môn đệ, chúng ta phải
làm công việc khác hơn cả lắng nghe nữa.
Đó là chính chúng ta phải trở thành những môn đệ ấy. Chúng ta phải cố gắng cảm nghiệm qua óc
tưởng tượng những gì họ đã cảm nghiệm.
Chúng ta phải cố gắng cảm thấy được lòng hứng khởi mà chính các môn đệ
đã cảm thấy khi họ lắng nghe Đức Giê-ssu giải thích Kinh Thánh cho họ.
Lắng nghe bằng
con tim nghĩa là chúng ta đem lời Chúa "ấp ủ trong tâm hồn" chúng
ta. Nghĩa là chúng ta lắng nghe với con
tim đầy yêu mến.
Hai môn đệ
Em-mau là một thí dụ điển hình về việc lắng nghe lời Chúa bằng con tim. Sau khi gặp Chúa, họ nói với nhau: "Dọc đường, khi Người nói chuyện và
giải thích Kinh Thánh cho chúng ta, lòng chúng ta đã chẳng bừng cháy lên
sao?" (Lc 24:32). Một thí dụ khác
trong Thánh Vịnh về việc lắng nghe bằng con tim. Tác giả Thánh Vịnh nói:
"Luật
pháp Ngài, lạy Chúa, con yêu chuộng dường bao,
Suốt
ngày cứ suy đi gẫm lại!...
Thánh
ý Chúa, trọn bề tuân giữ,
Hồn
mến yêu hâm mộ chẳng rời." (Tv
119:97,167)
Nói cách
khác, lắng nghe lời Chúa cách yêu mến cũng giống như một người tình lắng nghe
người mình yêu. Quả đúng như vậy, lắng nghe
lời Chúa bằng con tim vì Kinh Thánh thực là bức thư tình của Chúa gửi cho chúng
ta.
Lắng nghe
bằng linh hồn nghĩa là chúng ta lắng nghe với lòng tin, tin rằng lời Chúa có uy
lực đánh động và biến đổi chúng ta.
Phận vụ chúng ta là mở lòng đón nhận lời Chúa. Ngoài ra chúng ta không làm được gì hơn. Chính Chúa, Ngài sẽ cho lời Ngài có sức mạnh
để thấm nhập vào tâm can chúng ta và tái tạo chúng ta.
Như vậy,
chúng ta lắng nghe lời Chúa bằng tất cả con người chúng ta: thể xác, trí khôn, con tim và linh hồn. Giờ đây chúng ta hãy xét vai trò của việc
cầu nguyện trong hành trình đức tin của chúng ta.
Trong Bài
giảng trên núi, Đức Giê-su nói:
"Khi cầu nguyện, hãy vào phòng, đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng
Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo" (Mt 6:6).
Một số người
đặt câu hỏi: "Nếu chúng tôi quá
bận rộn công việc nên không thể cầu nguyện riêng được thì sao?" Cách tốt nhất để trả lời câu hỏi này là dùng
một thí dụ.
Bà Dorothy
Day đã nhiều năm làm việc giữa những người nghèo. Năm 1980 bà qua đời, nhật báo New York Times gọi bà là
"người có nhiều ảnh hưởng nhất trong lịch sử Giáo Hội Công giáo Hoa
Kỳ." Dorothy Day thường cầu nguyện
riêng hằng ngày. Khi công việc quá bận
rộn nên không cầu nguyện riêng được, bà đã cầu nguyện bất cứ lúc nào bà thấy có
thì giờ và tại bất cứ đâu - trên xe buýt, đi trong phố, đợi một cái hẹn...
Cũng như
Dorothy Day, tất cả chúng ta đều có những lúc đợi chờ. Những lúc này chính là cơ hội để chúng ta
lắng nghe tiếng Chúa nói trong chúng ta.
Đang khi lắng nghe ấy, chúng ta khám phá ra được sự hiện diện và quyền
năng của Chúa ngay trong chính con người mình như là chưa bao giờ từng thấy.
Đức Giê-su là gương mẫu cầu nguyện
Khi Paul
Stookey và chàng thanh niên Texas cầu nguyện sau sân khấu, họ chỉ noi gương Đức
Giê-su đã từng cầu nguyện trong đời Ngài.
Học hỏi về cách Đức Giê-su cầu nguyện, người ta thấy Ngài sử dụng những
lời cầu nguyện cố định và những lời cầu nguyện tự do.
Những lời cầu
nguyện cố định là những gì Ngài lấy từ những kinh nguyện cổ truyền để bày tỏ
cảm nghiệm của Ngài với Thiên Chúa. Thí
dụ, trên thập giá, Đức Giê-su cầu nguyện: "Lạy Thiên Chúa, Thiên Chúa của
con, sao Ngài bỏ rơi con?" (Mc 15:34).
Đây là câu thứ nhất của Thánh Vịnh 22.
Nói cách khác, Đức Giê-su đã cầu nguyện bằng lời nguyện cố định trong
giây phút đen tối của đời Ngài.
Những lời cầu
nguyện tự do là những lời Đức Giê-su đã cầu nguyện bộc phát tự tâm hồn Ngài,
bằng những lời lẽ của riêng Ngài, thí dụ khi Ngài cầu nguyện trong bữa Tiệc ly
(Ga 17:1-26).
Cầu nguyện,
dù cố định hay tự do, đều đưa chúng ta đến tiếp xúc với Thiên Chúa. Nó mở lòng chúng ta, để Chúa đi vào và ban
ơn sủng Ngài cho tâm hồn chúng ta tùy theo sự khôn ngoan của Ngài.
Bây giờ chúng
ta sang điểm cuối cùng về hành trình đức tin.
Khi nói về
cảm nghiệm trở lại của mình, Paul Stookey nói rằng một khi chúng ta đã nhận ra
ánh sáng Chúa Ki-tô thì chúng ta sẽ tiếp tục trở lại với ánh sáng ấy.
Đây là một
khám phá quan trọng. Cuộc hành trình
đức tin đầy những lúc thăng trầm. Con
đường đến với Chúa không phải là xa lộ sáu hàng xe đi. Rất nhiều khi đó là con đường nhỏ cô liêu
đầy sỏi đá lởm chởm.
Cuộc hành
trình đức tin chẳng khác gì cuộc đời lữ hành này. Có ngày thật là đẹp. Nhưng sau đó cuộc sống lại gian truân trăm đường! Vào những ngày tẻ lạnh và đau khổ, chúng ta
mới thấy cuộc sống này có dễ dàng gì đâu.
Nói cách
khác, cuộc hành trình đức tin của chúng ta tùy thuộc vào nhịp độ ánh sáng và
bóng tối. Nó thường đối chiếu giữa
những lúc vui vẻ hạnh phúc và những khi chán nản thất vọng.
Nếu cuộc hành
trình đức tin chúng ta gặp lúc đen tối khiến chúng ta do dự không biết có nên
tiếp tục nữa không, thì chúng ta hãy nhớ lại một bài thơ ngày xưa. Bài thơ ấy ví mối liên hệ giữa chúng ta với
Đức Giê-su giống như là hai người trên chiếc xe đạp đôi. Tựa như thế này:
"Thoạt
tiên, tôi ngồi trước, Chúa đằng sau.
Biết
Ngài ở đó, dù chẳng thấy Ngài đâu.
Rồi
những khi gặp đoạn đường lên dốc,
Tôi
mới thấy đôi chân Chúa nhiệm mầu.
Một
ngày kia, Chúa đổi chỗ cho tôi
Là
mọi sự bỗng đảo ngược hết rồi.
Xưa
tôi lái, chiếc xe đi chính xác
Cứ từ
từ lăn, ôi chán quá đi thôi.
Nhưng
Chúa lái xe, sao loạn vô cùng!
Tôi
không biết mình có chịu nổi hay không,
Vội
kêu lên: "Kìa, Chúa điên rồi
hả?"
Chúa
chỉ cười bảo: "Đạp nữa đi
cưng!"
Thế
là tôi chợt hiểu, lặng yên và đạp,
Vững
lòng tôi tín thác người Bạn cùng đi.
Đời
con người còn nhiều lúc lắm khi
Vì
hoảng sợ nên sẵn sàng bỏ cuộc.
Nhưng
lúc đó Chúa quay lại nhìn tôi,
Nắm
lấy tay tôi, Chúa mỉm cười,
Và
Ngài nói: "Đạp tiếp đi, con
ơi!"
Bài thơ này
đưa chúng ta trở lại lúc bắt đầu thảo luận về cuộc hành trình đức tin. Sau hết, mỗi cuộc hành trình đức tin là một
công cuộc độc đáo của ơn sủng. Mà ơn
sủng có nghĩa là Thiên Chúa sẽ làm cho chúng ta những gì chúng ta không thể làm
được một mình (Lc 1:37). Do đó những gì
phần chúng ta phải làm đó là cộng tác và "đạp."
1. Gio-an 1:38-51 Mở lòng cho ơn sủng Chúa
2. Lu-ca 8:40-48 Đến với kẻ khác để xin họ giúp đỡ
3. Lu-ca 8:4-15 Lắng
nghe lời Chúa
4. Mát-thêu 6:5-13 Cầu nguyện với Chúa
5. Lu-ca 24:13-35 Cảm nghiệm những thăng trầm
1. Theo nghĩa nào bạn đã nghĩ cuộc hành trình
đến với Chúa là "công cuộc của ơn sủng"?
2. Bạn hãy giải thích vai trò của cộng đồng
Ki-tô đối với hành trình đức tin, dựa trên kinh nghiệm riêng của bạn hoặc kinh
nghiệm trong Kinh Thánh.
3. Khi gặp những thăng trầm, bạn nhận định cuộc
hành trình đức tin giống như cuộc đời như thế nào?
Chia sẻ việc
Chúa gọi bạn học hỏi thêm về đức tin Công giáo và Ngài đã gọi bạn dưới hình
thức nào.
Mark Link, S.J.
Chuyển ngữ: Lm
Trần đình Nhi
Về Trang Mục Lục
Trở về trang Giáo Lý
Công Giáo
Trở Về Trang Nhà