Bước vào mùa tập luyện
chiến đấu thiêng liêng
KHAI MẠC MÙA CHAY THÁNH
(Mt 6, 1-6; 16-18)
Lễ Tro,
khai mạc Mùa Chay Thánh, bằng nghi thức làm phép tro và mỗi người nhận tro trên
đầu, cùng lúc đó sẽ nghe được một trong hai câu Lời Chúa : Hãy ăn năn sám
hối và đón nhận Tin Mừng, hoặc : Ta là thân cát bụi sẽ trở về cát bụi
(SLRM).
Mỗi khi Mùa
Chay về, chúng ta nghe văng vẳng bên tai lời Chúa mời gọi: "Các ngươi hãy thật lòng trở về với Ta trong chay tịnh, nước mắt
và than van" (Joel 2,12).
Như thế,
hai ý tưởng trong Mùa Chay Thánh luôn song hành với nhau, thứ nhất : chúng
ta là những con người yếu đuối, tội lỗi; thứ hai : Thiên Chúa là Người Cha
giàu lòng thương xót, Ngài luôn yêu thương chúng ta, Ngài sẵn sàng tha thứ và
ban cho chúng ta sức mạnh với tình thương. Vì yếu đuối nên cần đến ơn Chúa, vì
tội lỗi nên muốn được Chúa thứ tha, nhưng để lãnh nhận được ơn tha thứ thì cẩn
phải trở về với Thiên Chúa trong cầu nguyện, trong chay tịnh và nước mắt, hướng
tới tha nhân. Đó là ba việc phải làm trong Mùa Chay Thánh.
Ăn chay
Cầu nguyện
Và bố thí
Là ba việc
cần phải làm trong Mùa Chay, vì nó diễn tả ba chiều kích, ba mối tương quan giữa
đương sự với Thiên Chúa và với anh em. Tương quan với Thiên Chúa là cầu nguyện,
với tha nhân là bố thí và với chính mình là ăn chay. Ba tương quan này đồng
hành với nhau và thể hiện cùng một lúc trong đời sống thường nhật của người
kitô hữu.
Để ba tương
quan này gắn kết với nhau, điều kiện đã được Chúa Giêsu nói rõ đó là : nội
tâm. Những việc chúng ta làm trong Mùa Chay xuất phát từ sâu thẳm của tâm hồn
hướng lên Thiên Chúa và hướng đến anh em, chứ không phải là hình thức bên
ngoài. Vì thế, ăn chay, cầu nguyện cũng như bố thì là những việc được làm vì đẹp
lòng Chúa, chứ không phải cho người ta thấy.
Trước hết phải khiêm nhường
Ăn chay, tiếng La tinh là
jejunium, nghĩa là : " Tự nhịn bất
kỳ thức ăn nào". Khi nhịn chay, con người nhận ra mình lệ thuộc vào
Thiên Chúa, "hạ mình" trước
mặt Chúa, vì cảm thấy mình mỏng giòn, yếu đuối như tác giả Thánh vịnh nói
: " Phần tôi, những ngày chúng đau yếu, tôi đã từng khoác áo nhặm vào
thân, lại ăn chay để hãm mình phạt xác, lòng tôi ấp ủ câu kinh lời nguyện” ( Tv
34, 13).
Khiêm nhường khi ăn chay còn để Chúa thấy rằng chúng ta
chẳng là gì nếu không có Chúa và thiết tha kêu cầu Chúa : " Bấy giờ tất cả con cái Ít-ra-en và toàn dân
đã lên Bết Ên; họ ngồi khóc tại đây trước nhan Ðức Chúa. Hôm ấy họ ăn chay cho
đến chiều. Rồi họ dâng lễ toàn thiêu và lễ kỳ an lên trước nhan Ðức Chúa "
(x. Tl 20, 26) ; " Vua
Ða-vít cầu khẩn Thiên Chúa cho đứa trẻ, vua ăn chay nhiệm nhặt, và khi về nhà
ngủ đêm thì nằm dưới đất ; Vua trả lời: "Bao lâu đứa bé còn sống, ta
ăn chay và khóc lóc vì ta tự bảo: "Biết đâu Ðức Chúa sẽ thương xót ta và
đứa bé sẽ sống! " (2 S 12, 16.22), nhất là nhận biết mình là tội lỗi,
là hư vô và cầu xin ơn Chúa tha : " Tôi ăn chay, mặc áo vải thô và rắc tro lên đầu rồi ngẩng mặt lên Chúa
Thượng là Thiên Chúa, để dâng lời khẩn nguyện nài van". (Dn 9,
3). Việc giữ chay thể xác chỉ có ý nghĩa
khi nhịn ăn đi kèm với việc trách xa tội lỗi : " Chúng nói: "Chúng tôi ăn chay, sao Ngài không thấy, chúng tôi hãm
mình, sao Ngài chẳng hay?"... Phải
chăng đó là cách ăn chay mà Ta ưa chuộng trong ngày con người phải thực hành khổ
chế? Cúi rạp đầu như cây sậy cây lau, nằm trên vải thô và tro bụi, phải chăng
như thế mà gọi là ăn chay trong ngày các ngươi muốn đẹp lòng Ðức Chúa? Cách ăn
chay mà Ta ưa thích chẳng phải là thế này sao: mở xiềng xích bạo tàn, tháo gông
cùm trói buộc,trả tự do cho người bị áp bức, đập tan mọi gông cùm? " (x. Is 58, 1-12), nếu không nó chỉ là phô trương.
Đừng phô trương
Chính Chúa Giêsu đã cảnh
báo : "Các người hãy cẩn thận, đừng phô trương công đức trước mặt
người ta để cho thiên hạ trông thấy…khi các người bố thí, thì đừng thổi loa báo
trước, như bọn giả hình làm ở nơi hội đường và phố xá, để cho người ta ca tụng…
Các ngươi có bố thì, thì làm sao đừng để tay trái biết việc tay phải làm, để
việc ngươi bố thí được giữ kín. Và Cha ngươi, Đấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả
công cho người " (Mt 6, 1-6).
Trong Kinh Thánh, Chúa tố cáo
mạnh nhất cái vẻ bề ngoài, hay là giả hình. Vi khi giả hình, con người giáng
cấp Thiên Chúa, họ đặt Ngài xuống hàng thứ hai, đặt tạo vật, công chúng lên chỗ
nhất: "Người phàm chỉ thấy điều mắt thấy, còn Đức Chúa thí thấy tận đáy
lòng" (1Sm 16, 7). Trau dồi dáng vẻ bên ngoài của chúng ta hơn tâm hồn
chúng ta có nghĩa là coi người phàm trọng hơn Thiên Chúa.
Như vậy, vẻ bề ngoài hay sự giả
hình tự bản chất là một sự thiếu đức tin: nhưng đó cũng là một sự thiếu đức bác
ái đối với tha nhân theo nghĩa nó có xu hướng qui những con người thành những
kẻ say mê. Sự giả hình không công nhận phẩm giá thích đáng của họ, nhưng thấy
họ tùy thuộc hình ảnh của chính mình. Thiếu đức tin và thiếu đức bác ái, việc
làm sẽ trở nên vô ích, nên không có được công phúc gì.
Thực
hành bác ái
Xem ra con người ngày càng ích
kỷ, đến nỗi Đức Thánh Cha gọi đó là sự “thờ ơ toàn cầu hóa”. Xóa bỏ sự
thờ ơ là điều Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh trong sứ điệp Mùa Chay năm nay.
Ngài viết: “Mong mỏi lớn lao của tôi là tất cả nơi nào có sự
hiện diện của Giáo hội, đặc biệt là nơi những giáo xứ và cộng đoàn, sẽ trở nên
những hòn đảo lòng thương xót giữa biển cả thờ ơ”. Ngài viết tiếp : “Dửng dưng với đồng loại và với Thiên Chúa
cũng là một sự cám dỗ đối với Kitô hữu chúng ta” (x. Sứ điệp Mùa Chay 2015).
Đức Thánh Cha dựa trên ba trích
đoạn Kinh thánh và đề nghị mỗi tín hữu, mỗi giáo xứ và giáo hội suy niệm để
canh tân.
- Giáo
hội
Giáo hội và mỗi tín hữu cần tái khám phá
“trong cùng một thân thể,
không có chỗ cho sự dửng dưng, thứ thường hay chế ngự trong tim chúng ta” (x. Sứ điệp Mùa Chay 2015).
- Các giáo xứ và các cộng đoàn
Câu hỏi nêu lên trong sách Sáng
thế “Em ngươi đâu?” là một khởi
điểm. Đức Thánh Cha Phanxicô mời gọi: “Tất
cả những gì chúng ta đang nói về Giáo hội hoàn vũ bây giờ phải được áp dụng
trong đời sống cộng đoàn và giáo xứ. Mỗi người tự hỏi mình có phải là những chi
thể của Chúa Kitô không? Ngài nhắn nhủ: “mỗi cộng đoàn tín hữu
phải đi ra và hòa mình vào cuộc sống của xã hội, đặc biệt nơi những người nghèo
và những vùng ngoại biên xa xôi. Tự bản chất Giáo hội là truyền giáo; Giáo hội
không tự đóng mình lại nhưng đi đến mọi miền đất nước và mọi dân tộc” (x. Sứ điệp Mùa Chay 2015).
- Mỗi tín hữu
Đức Thánh Cha nhận xét: “Là những cá nhân, chúng ta bị cám dỗ
bởi sự dửng dưng. Nhìn thấy những tin tức ngập tràn những hình ảnh đau khổ nơi
nhân loại, chúng ta cảm thấy bất lực trong việc giúp đỡ họ. Chúng ta có thể làm
gì để tránh cảm giác bất lực này?” (x. Sứ điệp Mùa Chay 2015).
Để sống đức ái trọn vẹn, mọi thành phần
dân Chúa cần thực hành theo 3 phương thức mà Đức Thánh Cha Phanxicô đề nghị
trong Sứ điệp Mùa Chay năm nay. Xin Chúa
Thánh Thần nâng đỡ những quyết tâm của chúng ta trong suốt hành trình của Mùa
Chay Thánh này cho nên. Amen.
Lm. Antôn Nguyễn Văn Độ