CHƯƠNG XII

 

PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẬY CÁC PHẦN  :

SINH HOẠT - NHẬN XÉT

VÀ GIẢI THÍCH BÀI HỌC NHÂN BẢN

 

I. Cầu nguyện đầu giờ.

II. Sinh hoạt.

1. Mục đích :

Phần sinh hoạt trong bài học nhân bản được đặt ngay ở đầu giờ học nên mục đích của nó không phải là để giải trí, thư giãn như ở các bài học Giáo lý. Mục đích của phần sinh hoạt này là để dẫn vào bài học, giúp các em dễ hiểu bài học.

Từ phần sinh hoạt này, chúng ta sẽ nêu lên những nhận xét, câu hỏi, giúp các em suy nghĩ, tìm hiểu bài học.

2. Các loại sinh hoạt.

a. Các loại hình sinh hoạt  : Trò chơi, câu chuyện, bài học, hoạt cảnh, chiếu phim …

b. Nội dung : Nội dung của các loại hình sinh hoạt này phải phù hợp với đề tài, nội dung bài học.

3. Số lượng :

             Chúng ta có thể chọn 1, 2 hoặc 3 loại hình này tùy vào độ ngắn, dài. Thời gian của phần sinh hoạt này là 15 phút, tối đa 20 phút.

III. Nhận xét phần sinh hoạt.

Sau khi đã cho các em sinh hoạt xong, chúng ta sẽ nhận xét về phần sinh hoạt này. Để giúp các em tự nhận xét về cách sinh hoạt này, chúng ta có thể :

- Đặt ra một số câu hỏi để các em suy nghĩ, tìm hiểu, nói lên nhận xét của mình.

- Chính chúng ta nêu lên nhận xét của mình để củng cố phần nhận xét của các em.

- Từ những nhận xét này chúng ta rút ra bài học.

IV. Giải thích bài học nhân bản.

Sau khi đã nhận xét, chúng ta rút ra bài học. Bài học này đã được trình bày trong sách Giáo lý của học sinh. Chúng ta dựa vào đó để giải thích cho các em.

Sau đây là cách thức, trình tự giải thích bài học nhân bản.

1- Giải thích từng phần bài học (nếu có nhiều phần) được ghi trong sách học sinh. Chúng ta nên sử dụng các sự kiện xảy ra hằøng ngày, các câu chuyện để minh hoạ giúp các em dễ hiểu bài học.

2- Cho các em đọc chung phần vừa giải thích.

3- Tóm ý cho các em ghi vào vở.

     Sau khi làm xong phần I, ta tiếp tục làm như thế ở các phần còn lại, cũng theo cách thức này.

4- Sau khi giải thích xong tất cả các phần trong bài học, chúng ta tóm ý toàn bài, dẫn các em vào “tư thế” chuẩn bị lắng nghe Lời Chúa.

 

V.   Công bố Lời Chúa.

VI.  Cầu nguyện theo đề tài.

- Lấy vài ý của đoạn Lời Chúa vừa công bố để gợi tâm tình chuẩn bị các em bước vào giây phút gặp gỡ Chúa trong phần cầu nguyện.

- Giúp các em cầu nguyện.

VII.  Bài tập .

VIII. Quyết tâm sống.

IX.   Cầu nguyện kết thúc.

 

 v   BÀI TẬP  :

         Chọn một bài Giáo lý luyện tính tốt của khối Căn bản và soạn phần sinh hoạt và nhận xét.

 

 

BÀI MẪU  :

LỚP  : CĂN BẢN 1

BÀI 7  : LUYỆN TÍNH TỐT 1

 BẮT ĐẦU MỘT NGÀY MỚI

I. Cầu nguyện đầu giờ.

          Lạy Chúa Giêsu, chúng con cám ơn Chúa đã cho chúng con được làm người, đã cho chúng con sống đến ngày hôm nay. Xin Chúa dậy chúng con biết kính trọng thời giờ Chúa ban để mỗi ngày khi thức dậy, chúng con biết cám ơn Chúa đã  cho một ngày mới và biết hăng say vui vẻ đón nhận. Chúng con cầu xin Chúa là Đấng hằng sống hằng trị muôn đời. Amen.

II. Sinh hoạt

      1. Hoạt cảnh  :

« Nhân vật   : 3 người

  ¶Trang : chị   ¶Dũng : em trai  ¶Bích : em gái.

Tiếng chuông reo, Dũng đi ra hai tay còn dụi mắt.

Dũng  : Chị Trang ơi, có cơm chưa, em ăn đi học ?

Trang  : (Trang đi ra) Ý ! Em dậy rồi à ?

Dũng  : Em ăn cơm đi học.

Trang  : Vội thế ? Vậy em đã đọc kinh gì chưa ?

Dũng  : Chưa, em quên.

Trang : Chết ! Không được, em xưng tội lần đầu rồi mà quên sao ?            Em nhớ mỗi sáng thức dậy việc đầu tiên em làm là làm dấu Thánh giá, cám ơn Chúa đã cho em qua một đêm bình an và một ngày mới.

Dũng  : Vâng, em nhớ.

(Có tiếng gọi  : Chị Trang ! Chị Trang ! rồi một em gái đi ra, tay cũng còn dụi mắt).

Bích  : Chị Trang ơi ! anh Dũng ngủ dậy không chịu gấp chăn  mùng.

Dũng  : Để đó chị Trang vào gấp, anh không biết.

Bích  : Xí, lớp 4 rồi mà không biết xếp mùng mền, chỉ đi chơi tối ngày không à.

Dũng  : Ừ, vậy mày xếp chưa ?

Bích  : Em xếp rồi nè.

Trang  : Dũng, em Bích nói đúng đó, em lớn rồi, việc nào làm được thì làm, sao em lại nhờ người khác.

Dũng  : Xếp mùng mền khó lắm.

Bích  :  Khó sao em làm được.

Dũng  : Vì mày là con gái.

Trang  : Thôi thôi, để chị nói, Bích nói đúng, sáng dậy sau khi làm dấu Thánh giá, và cám ơn Chúa, các em tự xếp mùng mền cho gọn gàng.

Dũng  : Khó lắm, em xếp nó cứ méo xẹo.

Bích  : Khó sao em xếp được.

Trang  : Em cứ xếp, lần đầu nó méo chị giúp em sửa lại, lần sau em sẽ xếp ngay ngắn hơn như em tập viết vậy đó. Em vào xếp để Bích chỉ cho.

Dũng  : Không, chị chỉ cho em, em không nhờ Bích đâu. (đi vào).

Bích  : Xí, ai mà thèm, em đi đánh răng nghe chị Trang.

Trang  : Ừ, cẩn thận nghe em, lấy kem vừa đủ, đừng để rơi rớt.

Bích  :  Vâng (đi vào).

Dũng  : (đi ra) Xong rồi, em ăn cơm đây.

Trang  : Không được, em chưa đánh răng rửa mặt mà, đi đi.

Dũng : (lạu bạu) Lại đánh răng.

Trang  : Muốn răng không đau, miệng thơm tho, đánh răng tối không đủ, em phải đánh răng cả sáng nữa, chút xíu thôi mà.

(Dũng đi vào, Trang đứng dọn sách vở cho hai em -)

(Dũng+ Bích đi ra, Dũng ra trước)

Bích  : Anh Dũng đọc kinh đã.

Dũng  : Dũng làm dấu rồi mà.

Trang  : Chết, Dũng hư quá. Em nhớ đánh răng rửa mặt xong, em có thể đi dự lễ, nếu không được, em đọc kinh chung dâng mình cho Chúa chứ. Ngày nào em cũng ăn cơm 3 bữa, học hành, vui chơi mà em không biết cám ơn Chúa sao ?

              Em nhận được một ngày mới em phải mau mắn đón nhận và cám ơn Chúa nghe không ?

Dũng  :   Nhưng lâu lắm.

Trang  : Em xem, từ lúc em dậy tới giờ mới mười phút, em đọc kinh 5 hoặc 10 phút nữa có là bao so với thời gian một ngày Chúa ban cho em. Sao em tính toán với Chúa thế ? Em không sợ em là người keo kiệt sao ?

Dũng  : Không, em không là người tính toán keo kiệt.

Trang  : Vậy hai em vào đọc kinh, nếu mỗi sáng chúng ta thức dậy vui vẻ, làm những công việc đầu tiên mau mắn, ý thức, thì cả ngày hôm đó ta sẽ thấy vui vẻ, yêu đời, yêu người hơn. Thôi vào đi, chị sửa soạn ăn sáng cho các em đây.

            (Tất cả đi vào)  Hết.

      2. Truyện kể  :

NÁO NỨC NGÀY KHAI TRƯỜNG.

- Mẹ ơi, bao tập sao cho đẹp hả mẹ ? Mẹ chỉ giùm con đi.

Nghe Điền gọi mẹ vội chạy đến  :

- Thôi để đó mẹ bao cho mà.

Điền nằn nì  :

- Sắp đi học rồi, con muốn tự tay mình bao tập hà !

Chiều ý Điền, mẹ tỉ mỉ chỉ cách cho Điền. Làm xong việc, Điền ngắm nghía quyển tập đã bao xong, nhoẻn miệng cười !

Trước ngày khai trường, bạn Lê Phước Điền (Lớp 4 phân hiệu Mỹ Phú, trường tiểu học Tân Kiên, Bình Chánh) sửa soạn cho việc khai trường của mình như vậy đó ! Suốt trong ba tháng hè, Điền đã đi đặt lợp bắt cá bống dừa, đem bán để dành tiền. Điền đã gửi mẹ được 17 ngàn để may áo mới đó nha !

        Ngoài chuẩn bị sách vở, bạn ấy còn lau chùi lại chiếc cặp cũ, góc bàn học tập. Nhưng đặc biệt dễ thương nhất là Điền tự xem, ôn lại các bài học cũ. Chiều nào bạn cũng chịu khó ra ngoài dựa gốc tràm với quyển sách toán ở trên tay. Những lúc ấy, dù các bạn ở gần nhà có rủ chơi bắn bi, trốn tìm, Điền vẫn lắc đầu từ chối  : “Thôi ! Tui mắc học rồi. Chừng nào học xong tui sẽ chơi”.

Liên tục trong bốn năm liền, Điền đạt học sinh giỏi, luôn đứng đầu lớp đó các bạn! Năm học này, Điền sẽ lên lớp 5 và nhất định bạn sẽ ráng học để không thua kém những năm trước.

Lỏn lẻn cười, Điền lí nhí  : “Nghỉ hè lâu rồi bây giờ tui muốn đi học quá hà! Tui ráng sao học thiệt giỏi để cho ba má vui lòng”.

Náo nức ngày khai trường, chuẩn bị kỹ tập sách, ôn bài học cho năm học mới… bạn Điền sẽ đạt được két quả tốt trong năm học phải không các bạn !

 

III. Nhận xét  :

      1. Nhận xét về hoạt cảnh  :

Giáo lý viên đặt một số câu hỏi gợi ý để các em nhận xét.

a. Hoạt cảnh vừa rồi có mấy nhân vật ?

(Có 3 nhân vật  : Trang  : chị,  Dũng  : em trai, Bích  : em gái).

b. Dũng khởi đầu một ngày như thế nào ?

c. Bích khởi đầu một ngày như thế nào ?

d. Ai khởi đầu một ngày tốt nhất ?

      2. Nhận xét truyện kể  :

Khởi đầu một năm mới, bạn Điền đã làm gì ?

- Chuẩn bị rất chu đáo vở, cặp sách, bút mực…

- Xem lại các môn học trong năm vừa qua.

- Bớt chơi để thời giờ học hành.

Năm học mới của Điền chắc chắn sẽ tốt đẹp.

Qua hoạt cảnh và truyện kể trên chúng ta học được những gì ? (Có thể hỏi một hai em sau đó đúc kết).

IV. Giải thích bài học nhân bản

Người Việt ta có câu “Đầu xuôi đuôi lọt”, mỗi buổi sáng là khởi đầu cho cuộc sống mới. Nếu ngay từ đầu ta biết đón nhận, hướng những tâm tình tốt lên Chúa và chu toàn những công việc đầu tiên cách vui vẻ thì ngày đó chắc chắn chúng ta sẽ sống tốt.

Những việc đầu tiên trong ngày là :

Ø Nghe báo thức, dậy ngay vui vẻ.

Ø Làm dấu Thánh giá, cám ơn Chúa đã cho ta qua đêm bằng yên và dâng ngày mới cho Chúa. Các em đọc kinh nguyện đầu ngày  : “Lậy Cha nhân lành… yêu mến mọi người”. (Sách  GLCB 1, trang 26).

Ø Sau đó các em xếp mùng mền gọn gàng, đánh răng, rửa mặt.

Ø Nếu có thể, em đi dự thánh lễ, ôn bài, ăn sáng và đi học.

Ø Câu tâm niệm trong ngày :

Các em hãy ghi nhớ lời thánh Gioan Boscô : “Một giờ kiếm được cho ban sáng là một kho tàng cho ban chiều”.

Thời gian Chúa ban là vô giá, ta phải biết đón nhận và sử dụng cẩn thận ngay từ những phút ban đầu.

V.  Công bố Lời Chúa  : Mc 1, 35-39.

VI. Cầu nguyện giữa giờ

      1. Gợi tâm tình :

Quan sát những việc chung quanh các em thấy :

* Mỗi sáng, trước khi chuyến xe đò chạy, nó được bác tài kiểm tra, chăm sóc thật kỹ. Kết quả xe chạy đến nơi không bị trục trặc giữa đường.

* Một em học sinh ngay từ đầu năm đã biết chăm chút sách vở, học cụ, chuẩn bị bài vở tốt, kết quả năm học đó sẽ có kết quả tốt.

* Khởi đầu một ngày, Chúa Giêsu đã đến một nơi hoang vắng để cầu nguyện như bài Tin mừng các em vừa nghe.

Qua đó các em thấy rằng những công việc nào ngay từ đầu ta đã biết vui vẻ, hăng say thì chắc chắn kết quả sẽ mỹ mãn.

Một ngày mới Chúa ban cho các em, ngay từ đầu, các em đã biết vội vã vui vẻ đón nhận và chuẩn bị những công việc đầu tiên cách chu đáo thì chắc chắn ngày đó các em sẽ sống tốt.

Với tâm tình đó, chúng ta cùng dâng lời cầu nguyện.

      2. Cầu nguyện  :

Lậy Chúa Giêsu, khi còn sống ở trần gian, Chúa đã khởi đầu một ngày mới bằng việc cầu nguyện. Xin giúp chúng con ngay khi vừa thức dậy, biết dâng lời tạ ơn Chúa vì Chúa đã gìn  giữ  chúng con một đêm ngủ bình an, biết dâng ngày sống cho Chúa, biết khiêm tốn xin Chúa gìn giữ, chúc lành cho một ngày sống mới, để mọi ý nghĩ, lời nói, việc làm trong ngày của chúng con luôn đẹp lòng Chúa, mang lại lợi ích cho chúng con và cho mọi người. Chúng con cầu xin Chúa là Đấng hằng sống hằng trị muôn đời. Amen.

 

VII. Bài tập  :

       1. Đánh giá đúng sai.

a. Ngay khi thức dậy Dũng đã vội vã đòi  ăn cơm để đi học.

b. Vì là con út, có anh chị lớn, nên việc xếp mùng mền sau khi thức dậy, em để cho các chị làm.

c. Sáng nay, khi vừa thức dậy, em đã làm dấu Thánh giá và dâng ngày cho Chúa.

       2. Điền vào chỗ trống.

Chọn các từ sau đây điền vào chỗ trống : Thánh lễ, thức dậy ngay, đánh răng rửa mặt, xếp mùng mền, đi học, ăn sáng.

Mỗi buổi sáng, khi nghe báo thức, em……. Sau đó, em…..   và ………., rồi đến nhà thờ để tham dự ………. Lễ xong, em mau mắn về nhà…….. và ………..

VIII. Quyết tâm

            Tuần này, các em cố gắng thức dậy ngay khi nghe báo thức, làm dấu Thánh giá và đọc kinh nguyện sáng (trong sách).

IX. Cầu nguyện kết thúc.

- Lậy Chúa Giêsu, chúng con cảm tạ Chúa đã cho chúng con một giờ học bổ ích. Xin cho chúng con biết quí trọng ngày giờ Chúa ban để chúng con sống mỗi ngày mỗi tốt hơn. Và xin Chúa thêm ơn giúp sức để chúng con thực hành điều chúng con đã quyết tâm. Chúng con cầu xin Chúa là Đấng hằng sống hằng trị muôn đời. Amen.

-  Đọc kinh Sáng danh