CHÚA NHẬT 5 THƯỜNG NIÊN A
Is 58,7-10; 1 Cr 2,1-5; Mt 5,13-16
MUỐI VÀ ÁNH SÁNG CHO
ĐỜI
I. HỌC LỜI CHÚA:
1. TIN MỪNG: Mt 5,13-16
(13) “Chính anh em là muối cho
đời. Nhưng muối mà nhạt đi, thì lấy gì muối nó cho mặn lại ? Nó đã thành vô
dụng, thì chỉ còn việc qưăng ra ngòai cho người ta chà đạp thôi. (14) Chính anh
em là ánh sáng cho trần gian. Một thành xây trên núi không tài nào che giấu
được. (15) Cũng chẳng có ai thắp đèn lên rồi lại đặt bên dưới cái thùng, nhưng
đặt trên đế, và nó soi sáng cho mọi người trong nhà. (16) Cũng vậy, ánh sáng
của anh em phải chiếu giãi trước mặt thiên hạ, để họ thấy những công việc tốt
đẹp anh em làm, mà tôn vinh Cha của anh em, Đấng ngự trên trời”.
2. Ý CHÍNH: MUỐI ƯỚP CHO
ĐỜI VÀ ÁNH SÁNG CHO THẾ GIAN
Đây là đoạn Tin Mừng tiếp theo bài giảng về Tám Mối Phúc
Thật, nhằm nói lên bản chất và sứ mệnh của người môn đệ trong xã
hội trần thế. Bản chất việc tông đồ của họ là muối mặn ướp cho
đời khỏi hư hỏng và là ánh sáng soi đường cho thế gian. Họ có sứ mạng
loan truyền Tin Mừng của Chúa đến cho mọi người. Để chu toàn được sứ
mạng khó khăn này thì người môn đệ của Chúa phải trở thành thứ muối
có chất mặn và là cây đèn có khả năng cháy sáng được đặt lên giá đèn
cao để soi sáng mọi vật trong nhà giống như một thành phố được xây trên
núi không tài nào che giấu được. Nghĩa là trước hết họ phải sống tinh
thần Tám Mối Phúc Thật của Chúa Giê-su, để nhờ nếp sống tốt lành
trổi vượt này, người đời sẽ được cảm hóa và sẵn sàng đón nhận Tin
Mừng Nước Trời do họ công bố.
3. CHÚ THÍCH:
- C 13: + Muối cho đời: Muối là một
chất phụ gia cần cho sự sống con người. Nó có tác dụng tẩy uế và
sát trùng (x. Tl 9,45). Đức Giê-su muốn cho các môn đệ trở thành những
người giữ cho xã hội khỏi hư hỏng tội lỗi, cũng giống như muối ướp
thịt cá khỏi hư họai. Muối cũng làm cho đồ ăn được thơm ngon, là thứ
gia vị tượng trưng cho giao ước được thêm vào các lễ phẩm dâng tiến cho Đức
Chúa (x. Lv 2,13). Đức Giê-su muốn các môn đệ của Người phải cải tạo
xã hội loài người ngày một tốt đẹp hơn theo Thánh Ý Thiên Chúa,
cũng như chất muối làm cho các món ăn thêm đậm đà ngon miệng. +
Muối mà nhạt đi: Ở đây nói đến thứ muối bị biến chất, không
còn vị mặn nữa. Nhưng thực ra muối nào mà chẳng mặn. Khi dùng kiểu
nói này, Đức Giê-su muốn dạy rằng: Môn đệ nào không sống đúng vai
trò muối mặn, là một môn đệ bị biến chất, không còn là môn đệ thực
sự của Người nữa. + Nó đã thành vô dụng: Muối mà
ra nhạt sẽ chẳng ích lợi gì, không được dùng dù chỉ là làm phân
bón. Người môn đệ cũng vậy: một khi không sống theo Tám Mối Phúc Thật,
là tự đánh mất sự cao quý của mình, và sẽ trở thành đồ hư vất bỏ đáng
bị người đời khinh dể. + Chỉ còn việc quăng ra ngoài cho người
ta chà đạp thôi: Thời bấy giờ có nhiều người thường hay đổ các đồ
phế thải ra ngòai đường cho người ta dẫm đạp. Số phận của người môn đệ
biến chất cũng sẽ bị người đời chà đạp khinh khi như thế.
- C 14: + Ánh sáng: Có đặc tính chiếu soi, xua
đuổi bóng tối và làm cho người ta nhìn thấy đồ vật chung quanh. + cho
trần gian: Môn đệ là ánh sáng soi cho thế gian, phân biệt với
Đức Giê-su chính là nguồn phát ra ánh sáng như lời Người nói: “Tôi là
ánh sáng đến thế gian, để bất cứ ai tin vào Tôi, thì không ở lại
trong bóng tối” (Ga 12,46), và: “Bao lâu các ông còn có ánh sáng, hãy tin
vào ánh sáng, để trở nên con cái ánh sáng” (Ga 12,36). +
Một thành xây trên núi sẽ không tài nào che giấu được: Cũng
vậy, ánh sáng có khả năng lôi kéo sự chú ý của người ta giống như
thành phố xây trên núi khiến ai cũng dễ dàng nhìn thấy. Đời sống tốt lành của
người môn đệ Đức Ki-tô cũng sẽ ảnh hưởng tới người khác. Điều này
không trái nghịch với lời cảnh giác các môn đệ phải tránh thói phô
trương công đức như các người Pha-ri-sêu giả hình (x. Mt 6,1).
- C 15-16: + Cái thùng: là một dụng cụ đo lường đựng
được khỏang 9 lít, dưới chân đế có ba hoặc bốn cái chân. +
“thắp đèn lên rồi lại đặt bên dưới cái thùng”: cũng giống như
câu “Chẳng lẽ mang đèn tới để đặt dưới cái thùng hay dưới gầm
giường ? Nào chẳng phải là để đặt trên đế sao ?” (x. Mc 4,21). +
Ánh sáng của anh em phải chiếu giãi: Ở đây nhắc đến mục đích
và phương cách làm việc tông đồ: Môn đệ sống tốt lành là nhằm cho
người ta ngợi khen Chúa Cha trên trời, chứ không tìm tiếng khen nơi người đời.
Thánh Ky-sô-lô-gô (Chrysôlôgô) nói: “Nếu người Ki-tô hữu sống xứng danh
Ki-tô hữu, thì chắc sẽ không còn người ngoại giáo nữa !”.
4. CÂU HỎI:
1) Muối có đặc tính gì ? Đức
Giê-su muốn môn đệ làm gì khi ví các ông với muối mặn ? 2) Muối nhạt đi ám chỉ
điều gì nơi các môn đệ ? 3) Số phận của họ sẽ thế nào nếu họ trở thành đồ vô
dụng ? 4) Phân biệt giữa ánh sáng của
các môn đệ với ánh sáng của Đức Giê-su khác nhau ra sao ? 5) Đời sống của người
môn đệ sẽ có tác động thế nào đối với người khác ? 6) Khi dạy môn đệ phải chiếu
giãi ánh sáng trước mặt người đời bằng các việc lành, phải chăng Đức Giê-su
muốn các ông bắt chước lối sống giả hình như bọn Biệt Phái ?
II. SỐNG LỜI CHÚA
1. LỜI CHÚA: “Ánh sáng của
anh em phải chiếu giãi trước mặt thiên hạ” (c. 16a).
2. CÂU CHUYỆN:
1) GƯƠNG SÁNG PHỤC VỤ CỦA
MỘT NỮ TU:
Cách đây ít lâu một đoạn phim ngắn được chiếu trên đài
truyền hình Pa-ri (Paris) nước Pháp: Đầu tiên người ta nhìn thấy trên
màn ảnh nhỏ một đôi bàn tay xinh xắn và nõn nà đang săn sóc một vết
thương lở loét trông thật ghê sợ. Tiếp theo là cảnh một nữ tu bác ái
đội voan chùm đầu đang phục vụ một người bị bệnh phong. Rồi đến
cảnh một khán giả đang ngồi xem truyền hình nói với người bên cạnh:
“Có cho tôi một ngàn phờ-răng, tôi cũng không bao giờ thèm làm công
việc ghê tởm ấy !”. Cuối cùng là cảnh phóng viên hỏi chị nữ tu kia:
“Xin hỏi chị đã phục vụ các bệnh nhân phong ở đây được bao lâu rồi ?”
Nữ tu trả lời: “Thưa được gần 20 năm”. Phóng viên hỏi tiếp: “Thế mỗi
tháng chị nhận được thù lao bao nhiêu ?” Nữ tu trả lời: “Thưa không có
đồng nào cả !”. Câu hỏi tiếp: “Có người nói: Dù có cho họ một ngàn
phờ-răng, họ cũng không bao giờ thèm làm công việc ghê tởm này. Vậy
tại sao chị lại sẵn lòng làm việc này không công tới gần hai mươi năm ?”
Nữ tu trả lời: Tôi cũng vậy, có cho tôi một triệu phờ-răng tôi cũng
không muốn làm việc này. Nhưng chính do lòng yêu mến Chúa Giê-su mà
những bệnh nhân này là hiện thân của Người, nên tôi sẵn sàng làm tất
cả mà không cần bất cứ thù lao nào hết !”.
2) GƯƠNG TRUNG THÀNH CỦA MỘT
CON CHÓ:
Tại một trạm xe điện ngầm bên Nhật Bản, có một bức tượng
khá nổi tiếng, không phải tượng của một nhân vật danh tiếng, nhưng là
tượng một chú chó. Ai đi qua cũng chăm chú nhìn tượng con vật được
tạc trong tư thế nằm ngước mắt nhìn về phía trước như đang đợi ai
đó. Bức tượng này là hình ảnh của một chú chó mà câu chuyện về
sự trung thành của nó lay động lòng người như sau: Một công nhân Nhật
có nuôi được một con chó khôn ngoan và trung thành. Nó luôn đi theo và
quấn quít bên ông chủ. Ngày nào nó cũng tiễn đưa ông đi làm tại trạm
xe điện ngầm gần nhà. Nó chờ cho chủ lên tàu và tàu đóng cửa lại
rồi mới đủng đỉnh ra về. Chiều đến, nó lại xuất hiện đúng giờ xe
điện về đến trạm, vẫy đuôi chào đón chủ và sau đó ngoan ngoãn đi
theo ông về nhà. Ngày nào cũng vậy, sáng theo chủ đến bến, chiến lại
đến bến để đón chủ. Nhưng rồi một buổi chiều kia, người chủ của nó
đã không trở về do tai nạn sập hầm và ông bị chết trong đó. Hôm ấy con
chó như mọi lần đã đến trạm chờ chủ. Nhưng chờ đến chuyến xe cuối
cùng mà không thấy chủ. Nó đành thất thểu ra về khi màn đêm bắt đầu
buông xuống. Hôm sau, trời vừa hừng sáng nó đã có mặt tại trạm xe
điện và ngồi yên chờ chủ. Nhưng đến tối mịt không thấy ông, nó lại
lui thủi trở về. Và ngày nào cũng vậy, con chó luôn có mặt và ra
về đúng giờ dù không có ông chủ đi cùng. Chẳng ai thèm quan tâm tới
con vật đáng thương ấy, ngoại trừ ông xếp nhà ga và mấy nhân viên phục
vụ nhà ga. Người ta thấy càng ngày con chó càng gầy đi. Ai cho đồ ăn,
nó cũng chỉ ngửi qua và không ăn. Đôi mắt nó ngày một buồn hơn, và
bước đi của nó cũng ngày một loạng choạng chậm chạp hơn. Nó thất
vọng vì bị mất ông chủ thật rồi !
Vào một buổi sáng kia, tiết trời giá rét, bên cạnh dòng
người mặc áo ấm chen chúc nhau lên tàu, người ta thấy con chó trắng
đã nằm chết co quắp bên vệ đường từ bao giờ. Thương hại con vật trung
thành, ông xếp và các nhân viên nhà ga xe điện đã chôn cất nó tử tế.
Và để tưởng nhớ một con vật trung thành, người ta đã đúc một bức
tượng của nó và đặt ngay nơi nó thường nằm mỗi khi đến đưa đón chủ.
3) HAI LỐI ỨNG XỬ MANG LẠI HAI
KẾT QUẢ TRÁI NGƯỢC:
Đức cha PHUN-TƠN SIN (Fulton Sheen) đã kể lại hai câu chuyện
sau đây:
+ CÂU CHUYỆN THỨ NHẤT: Tại một nhà thờ bên Nam Tư, một em
lễ sinh đang giúp lễ cho cha già, đã vô tình đánh rơi làm bể lọ rượu
lễ. Ngay lúc đó, vị linh mục dù đang dâng lễ, đã không kềm nổi sự
tức giận, thẳng tay đánh em một bạt tai té giập vào tường. Ông còn
thét lên: “Đồ nhãi ranh, làm ăn như vậy hả ? Mau cút ngay đi khuất mắt
tao và nhớ đừng bao giờ vác mặt trở lại đây nữa nhé !” Cậu bé giúp
lễ bị đánh rất tức giận. Cậu ta liền cởi ngay chiếc áo giúp lễ,
rời khỏi nhà thờ và thề quyết sẽ không bao giờ thèm đặt chân vào
nhà thờ nữa. Từ ngày đó, cậu ta trở thành kẻ thù của Giáo Hội.
Về sau, khi đã trở thành người có quyền hành lớn lao, ông ta luôn gây
khó dễ và quyết tâm tiêu diệt Giáo Hội. Kẻ đó không ai khác hơn là
thống chế Ti-tô, một thời cai trị đất nước Nam Tư cũ.
+ CÂU CHUYỆN THỨ HAI: Đức cha Phun-tơn tiếp tục kể câu
chuyện về mình như sau: “Tôi còn nhớ rõ là hồi còn nhỏ, tôi đã ước
muốn được giúp lễ phục vụ bàn thờ khi linh mục cử hành thánh lễ. Năm
lên bảy tuổi, mẹ tôi rất có lòng đạo đã dẫn tôi đến gặp đức Tổng
giám mục Giáo phận để xin cho tôi được vào ban lễ sinh giúp lễ tại
nhà thờ. Một hôm, đến phiên tôi giúp lễ. Vì lần đầu làm công việc
này, nên tôi bị lóng ngóng và lỡ tay làm rớt bình đựng rượu xuống
nền cung thánh nhà thờ bể tan thành từng mảnh nhỏ. Ngay lúc đó tôi
rất xấu hổ và sợ hãi, vì bọn giúp lễ chúng tôi kháo nhau rằng:
Đức Tổng giám mục là một người rất nghiêm khắc. Thế nhưng biết tôi
làm bể lọ rượu, mà ngài vẫn không mảy may phản ứng và cứ tiếp tục
dâng thánh lễ như không có chuyện gì xảy ra cả. Sau khi thánh lễ kết
thúc và cởi áo lễ xong, ngài gọi tôi đến gần. Tôi chuẩn bị tinh
thần để nghe ngài quở mắng vì tội bất cẩn làm bể lọ rượu của
mình. Nhưng sự thể lại diễn ra trái với tưởng tượng của tôi. Đức cha
thân mật đặt bàn tay lên vai tôi rồi âu yếm nhìn thẳng vào mặt tôi và
hỏi: “Này con, lớn lên con có muốn đi tu và vào đại học không ? Con
có bao giờ nghe nói về đại học Lu-vanh (
3. SUY NIỆM:
1) ANH EM LÀ MUỐI ƯỚP THIÊN
HẠ VÀ LÀ ÁNH SÁNG CHIẾU SOI CHO ĐỜI:
“Thế nào là một Ki-tô hữu?”. Trong Tin Mừng hôm nay Đức
Giê-su đã trả lời cho vấn nạn ấy qua hai hình ảnh là muối và ánh sáng như
sau:
- Muối mặn: Như chất muối mặn thấm vào đồ ăn, để giữ cho đồ ăn
khỏi bị hư hỏng và thêm ngon miệng thì người tín hữu cũng phải sống chan hòa
với mọi người chung quanh để cải hóa họ nên tốt hơn. Vị mặn là bản chất
của muối. Nếu muối không còn chất mặn thì không còn phải thực sự là
muối nữa. Một khi người tín hữu mất đi đức tin, thể hiện qua việc không
quan tâm giữ các giới răn và không có tình thương người theo tinh thần của “Tám
Mối Phúc”, chứng tỏ chất muối đức tin nơi họ đã biến chất, bấy giờ họ
không còn có giá trị nữa và đáng bị khinh khi như muối lạt bị quăng ra đường
cho mọi người chà đạp.
- Ánh sáng: Thực ra chỉ mình Đức Giê-su mới là nguồn sáng (x. Ga
8,12). Nhưng Người cũng muốn các tín hữu hôm nay phải giãi ánh sáng chiếu soi
cho trần gian. Muốn chiếu giãi ánh sáng của Chúa cho người khác, trước hết chúng
ta phải có Chúa là nguồn sáng trong tâm hồn mình. Lòng tin cậy mến Thiên Chúa phải
được thẻ hiện qua các việc lành như : chia sẻ cơm áo cho người nghèo đói, khiêm
tốn phục vụ những người bệnh tật, chăm sóc những người già cô đơn và những trẻ
em mới sinh bị bỏ rơi… Nhờ đó lương dân sẽ nhận biết Thiên Chúa là “nguồn ánh
sáng và là ơn cứu độ” (Tv 27,1) và tin theo Đức Giê-su qua các tín hữu như
Người đã dạy: “Ánh sáng của anh em phải chiếu giãi trước mặt thiên hạ, để họ
thấy việc tốt đẹp anh em làm, mà tôn vinh Cha anh em, Đấng ngự trên trời” (Mt
5,16).
2) THỰC TRẠNG THẾ GIỚI HÔM
NAY:
Nhiều người tín hữu chúng ta thường hay phàn nàn rằng: xã
hội hôm nay ngày một suy đồi xuống cấp về nhân bản và tình người. Nhưng
ít ai trong chúng ta dám nhận sự xuống cấp đó cũng có phần trách nhiệm của
mình. Thực vậy: Xã hội suy đồi có nhiều nguyên nhân, nhưng trong đó cũng
có một phần do lỗi của các tín hữu chúng ta: Có thể do muối Tin Mừng nơi
chúng ta đã bị biến chất, tình Chúa tình người nơi chúng ta đã ra nhạt… nên chúng
ta thường nhắm mắt làm ngơ trước những nhu cầu của tha nhân, chúng ta không đủ
nhiệt tình để dấn thân cải thiện môi trường là gia đình, khu xóm, và xã hội nên
đoàn kết và giúp nhau sống tốt hơn. Có thể do cây đèn đức tin của chúng ta
đã cạn dầu ân sủng và không còn đủ sức chiếu sáng bác ái được nữa, nên xã
hội và thế giới chung quanh chúng ta ngày càng trở nên tối tăm và sa đọa tội
lỗi hơn.
3) CHÚNG TA PHẢI LÀM GÌ ?
Đọc Tin mừng chúng ta nhận ra rằng môn đệ của Chúa chính là người
làm chứng và loan báo Tin mừng. Muối nơi chúng ta phải mặn. Ánh sáng trong
chúng ta phải sáng tỏ như thành phố được xây trên núi, nghĩa là Nước Trời được
công khai xây dựng bằng cả vật chất, bằng cả con người, bằng lời nói, thái độ
cử chỉ hành động… để ai nhìn thấy cũng nhận ra Đức Giê-su đang sống và làm việc
trong chúng ta. Hôm nay Đức Giê-su đã trao sứ mạng làm chứng về Chúa cho các Tông
đồ và cho Hội Thánh để mọi dân nước được mặn lại đức Tin, được ánh sáng Lời
Chúa soi chiếu và Nước Trời sẽ có nhiều người gia nhập và ngày một lan tỏa đến khắp
cùng bờ cõi trái đất.
Mỗi người tín hữu cần ý thức nguyên nhân của sự xuống cấp xã hội
hiện nay là do sự xuống cấp suy đồi của chính chúng ta, để từ đó biết khiêm
tốn cầu xin Chúa Giê-su đổ ơn Thánh Thần chỉnh đốn những sai lệch, tăng
cường độ mặn Tin Mừng cho chúng ta. Cần xin Chúa Thánh Thần đốt lên trong tâm
hồn chúng ta ngọn lửa tin yêu bằng dầu ân sủng nhờ năng lãnh nhận các phép
bí tích, nhất là tham dự các buổi hiệp sông chia sẻ Lời Chúa và cầu nguyện sám
hối chung cộng đoàn, năng xưng tội và rước lễ cách sốt sắng để chu toàn sứ mạng.
Hiện nay vẫn có nhiều người tín hữu tuy có khả năng ướp
mặn tha nhân, có đủ sức chiếu tỏa ánh sáng tin yêu của Thiên Chúa,
nhưng lại không dám dấn thân vì sợ nguy hiểm. Cần có thêm nhiều tín hữu
Công giáo trở thành những điểm sáng về các lãnh vực như: ca nhạc, sản xuất
kinh tế, những gương điển hình tiên tiến về các công tác bác ái xã hội được tôn
vinh trên các phương tiện truyền thông, những mẫu gương hy sinh quên mình được nhiều
người biết đến và đề cao trên báo chí, các trang mạng internet và truyền thanh truyền
hình... Các tín hữu chúng ta phải tỏa sáng qua những hoạt động tốt đẹp
phục vụ người nghèo khó, bị khinh dể và bị bỏ rơi trong các cô nhi
viện, nhà nuôi người già, người mù lòa khuyết tật, nhà chăm sóc bệnh cùi hay
si-đa… để mọi người được sống chan hòa yêu thương trong đại gia đình có Thiên
Chúa là Cha và mọi người là anh em của nhau như sách Khải Huyền đã diễn tả: “Bấy
giờ tôi thấy Trời Mới Đất Mới, vì trời cũ đất cũ đã biến mất, và biển cũng
không còn nữa. Và tôi thấy Thành Thánh là Giê-ru-sa-lem mới, từ nơi Thiên Chúa
mà xuống, sẵn sàng như tân nương trang điểm để đón tân lang” (Kh 21,1-2).
4. THẢO LUẬN:
1) Trong lịch sử Việt Nam,
bạn có biết những nhân vật người Công giáo nào đã để lại những công
trình ích quốc lợi dân, làm rạng danh Thiên Chúa trước mặt đồng bào
Việt Nam mà đại đa số là lương dân hay không ? Cụ thể: Đức cha A-lếch-xăng
đờ Rốt đã để lại công trình nào ? Ông Nguyễn Trường Tộ đã làm gì ?
Hàn Mặc Tử đã làm gì ? Pe-trus Ký đã làm gì ? 2) Mỗi người chúng ta
có thể làm gì để chiếu soi ánh sáng tình thương của Chúa giúp đồng
bào Việt
5. NGUYỆN CẦU:
LẠY CHÚA GIÊ-SU. Chúa đã ban cho chúng con mặt trời chiếu
sáng ban ngày và mặt trăng soi chiếu ban đêm. Chúng con xin tạ ơn Chúa
đã dạy các tín hữu chúng con phải trở thành ánh sáng giữa thế gian, là
muối mặn ướp cho tha nhân khỏi bị hư hỏng. Đây là niềm vinh dự nhưng cũng
là một trách nhiệm phải chu toàn. Xin cho chúng con luôn có ánh sáng
của Chúa trong lòng, để đi đến đâu chúng con cũng đẩy lùi tăm tối tội
lỗi, bất công và thù hận đến đó. Xin giúp chúng con luôn giữ gìn
ngọn lửa đức ái trong tim, và luôn đi theo con đường mà Chúa đã soi dẫn
và đi trước chúng con. Trong thực tế, xin cho chúng con luôn biết quên mình yêu
thương phục vụ những người nghèo khổ bệnh tật, để nên muối ướp cho đời, trở
thành ánh sáng chiếu soi cho trần gian. Xin cho các bậc cha mẹ biết
nêu gương công chính, hòa thuận, khiêm tốn và đạo đức để giáo dục đức
tin cho con cái. Xin cho chúng con cảm nghiệm được niềm vui của Chúa khi phục
vụ những người nghèo hèn bệnh tật và bị bỏ rơi… là hiện thân của Chúa.
X) HIỆP CÙNG MẸ MA-RI-A.- Đ) XIN CHÚA NHẬM LỜI CHÚNG CON
LM ĐAN VINH - HHTM