Lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống A

Từ Lòng Người

(Lễ Vọng)

 

Gv 7,37-39: ³⁷ Vào ngày cuối cuộc lễ, một đại lễ, Ðức Yêsu đứng dậy mà hô lên rằng: "Ai khát thì hãy đến với Ta, và hãy uống ³⁸ kẻ tin vào Ta! như Kinh thánh đã nói: Tự lòng Ngài có những sông tuôn chảy nước sinh sống. ³⁹ Ðiều ấy, Ngài nói về Thấn khí các kẻ tin vào Ngài sẽ lĩnh lấy, vì Thần khí chưa có, bởi Ðức Yêsu chưa được tôn vinh.

 

Đoạn 7:37-39 liên kết với đoạn trước. Chúa Giêsu đã đi dự lễ Lều nhưng cách kín đáo (7:10). Người nói diễn từ đầu tiên khi Người đã ở nửa chặng đường (7:14). Và diễn từ trong đoạn 7:37-39 nầy là vào ngày cuối cùng của lễ Lều. Theo sau đoạn nầy là phản ứng của dân chúng (7:40-44), và phản ứng của các thượng tế và nhóm Pharisêô (7:45-52). Chủ đề chính của đoạn là nói về nước ban sự sống ban cho những người tin. Nước ấy chính là Thánh Thần được ban khi Chúa Giêsu được tôn vinh.

 

Diễn từ ngắn nầy có thể phân chia như sau: - Khung cảnh của diễn từ (c. 37a); - Diễn từ về nước ban sự sống (cc. 37bc-38); - Lời chú thích của thánh sử (c. 39).

 

Khung cảnh của diễn từ (c. 37a)

 

Khung cảnh của diễn từ là dịp lễ Lều là vào ngày cuối cùng (c. 37a). Ngày nầy được nhấn mạnh là “ngày trọng đại”, vì trong bảy ngày của dịp lễ, ngày cuối cùng là ngày cao điểm và có nhiều nghi lễ đặc biệt.

 

Lễ Lều là một trong những lễ lớn nhất trong năm của người Do thái thời xưa. Lễ Lều được quy định từ ngày 15 đến 21 của tháng thứ bảy trong năm (vào khoảng cuối tháng 9 hay đầu tháng 10 theo dương lịch thời nay) (Lv 23:34.37; Ds 29:12-34). Nếu mưa rơi nhiều trong thời gian nầy, đó là dấu hiệu bảo đảm một mùa mưa dồi dào; như thế mùa màng năm tới sẽ phong nhiêu. Mỗi sáng đều có nghi thức rước kiệu. Người ta đi xuống lấy nước từ mạch nước Gihôn ở phía đông nam đồi của đền thờ. Nguồn nước nầy cung cấp nước cho hồ Silôam. Một tư tế múc nước đầy bình vàng từ nguồn nước cứu độ nầy, “Các bạn sẽ vui mừng múc nước từ nguồn cứu độ” (Is 12:3). Khi đoàn rước đến trước bàn thờ toàn thiêu đặt trước đền thờ, vị tư tế đi quanh bàn thờ và đổ nước trên bàn thờ và để nước chảy xuống đất. Vào ngày thứ bảy, nghi thức đi quanh bàn thờ làm đến bảy lần.

 

Lễ Lều rất quan trọng và mang tính cách linh thánh đối với người Do thái, vì việc cung hiến đền thờ Salômôn đã xảy ra vào dịp lễ Lều (1 Vua 8:2.65-66; 2 Niên biểu 5:3; 7:8-10). Đồng thời nó cũng liên kết với “ngày khải hoàn của Chúa”. Trong khung cảnh của lễ Lều, Zacharia mô tả vị vua thiên sai vào thành Giêrusalem, chiến thắng và cỡi trên một con lừa (9:9). Chúa tuôn đổ lòng trắc ẩn xuống trên Giêrusalem (13:1), Người mở ra một nguồn nước cho nhà Đavít để tẩy sạch Giêrusalem (13:1); nước hằng sống tuôn ra từ Giêrusalem đến tận Địa Trung Hải và Biển Chết (14:8); và sau cùng, mọi quân thù bị tiêu diệt, dân chúng hằng năm lên Giêrusalem để giữ lễ Lều nầy (14:16) (x. Raymond E. Brown, The Gopsel according to John I-XII, AB, vol. 29 (NY, 2006), p. 326-327).

 

Diễn từ về nước hằng sống (cc. 37bc-38)

 

Trong phần nầy có vấn đề về bản văn. Đa số các ấn bản và bản dịch ngày nay đều theo Textus Receptus là đặt dấu chấm vào cuối câu 37, và đọc là: “Ai khát, hãy đến (với Tôi) và uống. Ai tin vào Tôi, như Kinh thánh đã nói, tự lòng người ấy trào ra những giòng nước sinh sống”. Trong trường hợp nầy lời kinh thánh qui chiếu về những người tin, và nguồn nước sinh sống phát xuất từ họ. Những người ủng hộ cách giải thích nầy, trong đó có Ôrigênê và các giáo phụ Phương Đông, dựa vào thủ bản P²² (thế kỷ thứ hai), và Gio 4:14 trong đó Chúa Giêsu nói đến nguồn nước trong người tin vọt ra sự sống vĩnh cửu.

 

Cách dịch thứ hai là đặt dấu phẩy vào cuối câu 37, như bản Kinh Thánh Giêrusalem và một số tác giả mới đây đã làm. Đọc như thế nầy: “Ai khát, hãy đến (với Tôi), và uống, người tin vào Tôi, như kinh thánh đã nói, tự lòng người ấy trào ra những giòng nước sinh sống”. Theo cách giải thích nầy, “người ấy” (ngôi thứ ba số ít) chỉ “Tôi” đi trước, chính là Chúa Giêsu thay vì người tin hay cũng là người khát nước. Bản dịch của Nguyễn Thế Thuấn theo cách đọc nầy.

 

Cách dịch thứ ba là đặt dấu chấm sau câu 38a, đọc như thế nầy: “Ai khát, hãy đến (với Tôi), và uống, người tin vào Tôi. Như kinh thánh đã nói, tự lòng Người trào ra những giòng nước sinh sống”. Trong trường hợp nầy, những giòng nước sinh sống trào ra từ cung lòng của Chúa Giêsu. Bản dịch của Phụng Vụ Giờ Kinh theo cách đọc thứ ba nầy.

 

Theo mạch văn, có thể quả quyết Chúa Giêsu là nguồn nước sinh sự sống. Động từ pisteuō “tin” ở dạng phân từ xuất hiện hai nơi cc. 38 và 39. Ở câu 38, ho pisteuōn, phân từ hiện tại diễn tả tính tổng quát, “những người tin”. Ai tin vào Chúa đều được mời gọi đến uống nước nơi Người. Ở câu 39, ho pisteusantes, phân từ aorist, chỉ những người đã tin rồi. Những người nầy sắp được lãnh nhận Thánh Thần. Trong cả hai trường hợp đều đòi hỏi lòng tin vào Chúa Giêsu, và nước sinh sự sống và Thánh Thần đều chỉ một thực tại duy nhất. Nước ấy là Thánh Thần và chỉ có thể phát xuất từ Chúa Giêsu.

 

Như thế Chúa Giêsu là nguồn nước sinh sự sống. Lời mời gọi và mệnh lệnh “Hãy đến uống” (c. 37bc) nhắc nhớ lời Chúa Giêsu nói với Người phụ nữ xứ Samaria. Người hứa là những ai đến uống nước Người ban là sẽ không còn khát nữa (4:14), vì Người chính là nguồn nước sinh sự sống (4:10). Koilia, theo nghĩa đen là “cái bụng” “cái dạ” (3:4; Mt 19:12; Lc 1:15). Theo nghĩa bóng, koilia chỉ tâm hồn, con tim hay nơi thâm sâu nhất của con người. Như thế có thể hiểu là nước sinh sự sống nầy ám chỉ nước và máu chảy ra từ con tim bị đâm thủng của Chúa Giêsu (19:34).

 

Lời chú thích của thánh sử (c. 39)

 

Thánh sử thấy nước hằng sống ở đây trong tương quan với Thánh Thần. Lời hứa ban Thánh Thần nầy chỉ được thực hiện khi Người được tôn vinh, edoxasthē. Doxazō “tôn vinh” ở thể thụ động ám chỉ Thiên Chúa là chủ hành động. Việc tôn vinh chỉ được thực hiện ngang qua sự chết (12:16; 13:31.32). Gioan khẳng định điều nầy khi nói đến việc Phêrô phải chết cách nào để tôn vinh Thiên Chúa (21:19). Như thế, Chúa Giêsu ban Thánh Thần ngay lúc Người chết trên thập giá, paredōken to pneuma, “Người giao phó linh hồn/ thần khí” (19:30).

 

Thánh Thần là nước sinh sự sống không bao giờ khô cạn. Người cũng là nguồn tình yêu của Thiên Chúa cho con người, vì Thánh Thần là hoa trái của tình yêu tự hiến cho đến cùng của Chúa Giêsu.

 

Lm. Đăng Quang Tiến