Chúa
Nhật thứ 4 Thường Niên
(2-2-2003)
Lễ Dâng
Chúa Giê-su trong đền thánh
ÐỌC LỜI CHÚA
Ml 3,1-4: (1) Này Ta sai sứ giả Ta đến dọn đường trước mặt Ta.
Dt 2,14-18: (17) Người đã phải nên giống anh em mình về mọi phương
diện, để trở thành một vị Thượng Tế nhân từ và trung tín.
TIN
MỪNG: Lc 2,22-32
Tiến dâng Ðức Giê-su cho Thiên
Chúa
(22) Khi đã đến
ngày lễ thanh tẩy của các ngài theo luật Mô-sê, bà Ma-ri-a và ông Giu-se đem
con lên Giê-ru-sa-lem, để tiến dâng cho Chúa (23) như đã chép
trong Luật Chúa rằng: Mọi con trai đầu lòng phải được gọi là của thánh, dành
cho Chúa, (24) và cũng để dâng của lễ theo Luật Chúa truyền, là một đôi chim gáy hay
một cặp bồ câu non.
(25) Hồi ấy ở
Giê-ru-sa-lem, có một người tên là Si-mê-ôn. Ông là người công chính và sùng
đạo, ông những mong chờ niềm an ủi của Ít-ra-en, và Thánh Thần hằng ngự trên
ông. (26) Ông đã được
Thánh Thần linh báo cho biết là ông sẽ không thấy cái chết trước khi được thấy
Ðấng Ki-tô của Ðức Chúa. (27) Ðược Thần Khí thúc đẩy, ông lên
Ðền Thờ. Vào lúc cha mẹ Hài Nhi Giê-su đem con tới để chu toàn tập tục Luật đã
truyền liên quan đến Người, (28) thì ông ẵm lấy Hài Nhi trên tay,
và chúc tụng Thiên Chúa rằng: (29) Muôn lạy Chúa, giờ đây, theo lời
Ngài đã hứa, xin để tôi tớ này được an bình ra đi. (30) Vì chính mắt
con được thấy ơn cứu độ (31) Chúa đã dành sẵn cho muôn dân: (32) Ðó là ánh
sáng soi đường cho dân ngoại, là vinh quang của Ít-ra-en Dân Ngài.
CHIA SẺ
Câu hỏi gợi ý:
1. Gia đình của Ðức Giê-su tôn trọng lề luật như thế nào? Tại sao phải
tôn trọng lề luật?
2. Các kinh sư Do Thái là những người giữ các luật tôn giáo một cách
rất nhiệm nhặt. Họ có vì thế mà trở nên công chính trước mặt Thiên Chúa không?
Tại sao? Bạn rút ra được bài học gì cho việc giữ luật của bạn?
3. Tình yêu và lề luật, cái nào là mục đích, cái nào là phương tiện?
Cái nào làm cho bạn trở nên công chính, thánh thiện?
Suy tư gợi ý:
1. Ðức
Ma-ri-a và thánh Giu-se tôn trọng lề luật
Bài Tin Mừng cho thấy Ðức
Ma-ri-a và thánh Giu-se đã chu toàn những tập tục của luật Mô-sê liên quan đến
việc hạ sinh Ðức Giê-su. Luật Mô-sê qui định tất cả các trẻ nam đều phải cắt bì
và đặt tên vào ngày thứ 8 sau khi chào đời (x. Lv 12,3; Lc 1,59-60; 2,21).
Khi được 1 tháng tuổi, trẻ phải được đem tới đền thờ để làm lễ chuộc lại con, vì mọi con đầu lòng - dù là người hay là thú vật - đều phải tiến dâng cho Thiên Chúa, vì nó thuộc về Ngài, rồi phải chuộc nó lại từ Thiên Chúa (x. Xh 13,2.12-13;
Ds 18,15-16). Nếu sinh con trai thì khi nó được 40 ngày, hoặc nếu sinh con gái thì khi nó được 80 ngày, người
mẹ phải làm lễ tẩy uế,
và phải dâng lễ toàn thiêu bằng một con chiên con, người nghèo có thể thay thế bằng một đôi chim gáy hay một cặp bồ câu non như Ðức Ma-ri-a đã làm (x. Lv 5,7;
12,8). - Mặc dù biết Ðức Giê-su, con
của mình, là Con Thiên Chúa, Ðức Ma-ri-a và thánh Giu-se vẫn tuân thủ tất cả
những gì lề luật đòi buộc. Ðó là một gương mẫu cho chúng ta.
2. Vấn
đề: có nên giữ luật như các kinh sư Do Thái không?
Như vậy là chúng ta phải nghiêm chỉnh tuân giữ lề luật. Nhưng
một vấn đề rất cụ thể và hết sức thiết thực đặt ra cho chúng ta là: các kinh sư Do Thái, những
người Pha-ri-sêu, nổi tiếng là giữ luật một cách nhiệm nhặt,
nhưng lại bị Ðức Giê-su chê trách rằng họ chẳng hề tuân giữ lề luật. Thật vậy,
Ðức Giê-su đã từng tuyên bố với các kinh sư Do Thái rằng: Ông Mô-sê đã chẳng ban Lề Luật cho các ông sao?
Thế mà
không
một ai trong các ông tuân giữ Lề Luật! (Ga 7,19). Stê-pha-nô cũng nói với các kinh sư Do Thái tương tự như thế trước khi bị họ ném đá chết:
Các ông là những người đã lãnh nhận Lề Luật do các thiên sứ công bố,
nhưng lại chẳng tuân giữ (Cv 7,53). - Vậy phải giữ luật như thế nào mới được gọi là thật sự giữ luật?
mới đẹp lòng Thiên Chúa? mới trở nên thánh thiện đích thực?
3. Cần
phân biệt luật tổng quát và luật chi tiết
Trong tôn giáo, lề luật là
những điều mà mọi tín đồ phải thực hiện hay tuân giữ để thực hiện tinh thần hay
mục đích của tôn giáo: nên trọn lành, được cứu rỗi. Luật lệ gồm hai phần mà
chúng ta cần phân biệt:
Phần tinh thần, mang tính tổng quát, phát xuất từ Thiên Chúa. Phần này - tương tự như hiến pháp trong một quốc gia - là những nguyên tắc mang tính tổng quát, nhưng hết sức quan trọng. Có thực hiện được những nguyên tắc tổng quát này thì mới đạt được mục đích của tôn giáo. Trong Ki-tô giáo, có hai nguyên tắc tổng quát nhất là: Ngươi phải yêu mến Ðức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, hết lòng, hết linh hồn, hết sức lực, và hết trí khôn ngươi, và yêu mến người thân cận như chính mình (Lc 10,27); Tất cả Luật Mô-sê và các sách ngôn sứ đều tuỳ thuộc vào hai điều răn ấy (Mt 22,40).
Hai nguyên tắc này đã được
thánh Phao-lô và Gia-cô-bê tổng hợp lại thành một nguyên tắc duy nhất: Ai yêu người, thì đã chu toàn Lề Luật (.) Yêu thương
là chu toàn Lề Luật (Rm 13,8.10); Anh
em hãy mang gánh nặng cho nhau, như vậy là anh em chu toàn luật Ðức Ki-tô
(Gl 6,2); Luật Kinh Thánh được đưa lên hàng
đầu là: Ngươi phải yêu người thân cận như chính mình (Gc 2,8). Chính
Ðức Giê-su cũng tuyên bố rất rõ ràng: Thầy
ban cho anh em một điều răn mới là
anh em hãy yêu thương nhau; anh em hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương
anh em (Ga 13,35).
Phần cụ thể, mang
tính chi tiết, thường do
con người lập nên bằng cách suy diễn từ những điều luật tổng quát trên cách áp
dụng cụ thể những điều luật ấy trong mọi tình huống của đời sống con người.
Phần này - tương tự như luật pháp trong một quốc gia - gồm những điều luật cụ
thể giúp thể hiện một cách chi tiết những điều luật tổng quát (trong quốc gia
là hiến pháp). Ki-tô giáo có vô số điều luật - trong giáo luật cũng như trong
từng lãnh vực của tôn giáo - nhằm cụ thể hóa và chi tiết hóa hai nguyên tắc
tổng quát mến Chúa, yêu người nói
trên. Mọi Ki-tô hữu đều phải cố gắng thực hiện những qui định mang tính chi
tiết này, để nhờ đó thực
hiện cách hoàn hảo hai nguyên tắc tổng quát trên.
4. Giá
trị của hai thứ luật trên
Những điều luật căn bản, mang
tính tổng quát thì có giá trị tuyệt đối, con người phải thực hiện trong bất kỳ
tình huống nào, và không hề có luật trừ. Ðó là luật phát xuất từ Thiên Chúa.
Theo tinh thần của đoạn Tin Mừng Mt 25,31-46 thì Thiên Chúa chỉ phán xét con
người theo điều luật tổng quát này của Ngài mà thôi.
Những điều luật mang tính chi
tiết đều phải nhằm giúp con người thực hiện điều luật tổng quát trên trong
những tình huống cụ thể hơn. Do đó, chúng chỉ có giá trị khi nhằm mục đích thực
hiện hoàn hảo những nguyên tắc tổng quát trên và khi phù hợp với mục đích ấy.
Do đó, bất cứ điều luật chi tiết nào nếu đem áp dụng trong những hoàn cảnh cụ
thể mà phản ảnh đúng hay phù hợp với những nguyên tắc tổng quát trên, thì người
tín hữu buộc phải tuân giữ. Trái lại, nếu trong một hoàn cảnh cụ thể nào đó,
việc áp dụng những luật cụ thể này lại đi ngược với tinh thần của điều luật
tổng quát trên, thì trong hoàn cảnh cụ thể ấy, người tín hữu không buộc phải
tuân theo. Chính Ðức Giê-su đã sẵn sàng lỗi luật ngày sa-bát khi mà nếu giữ
luật chi tiết này trong những trường hợp cụ thể Ngài gặp thì hóa ra lại vi phạm
một luật tổng quát hơn, là luật yêu thương (x. Mt 12,1-8; 9-14; Lc 13,10-17;
14,1-6; Ga 5,1-18; 9,1-41). Vì khi soạn ra những điều luật chi tiết này, không
ai có thể nghĩ ra hết tất cả những trường hợp luật trừ, là những trường hợp mà
tuân hành những luật này sẽ trở nên vi phạm những lề luật cao hơn hay tổng quát
hơn.
Trong hiến pháp của một quốc
gia thường có một khoản qui định rằng bất cứ một điều khoản nào trong luật pháp
mà đi ngược lại tinh thần của bất kỳ một điều khoản nào trong hiến pháp, thì
điều khoản trong luật pháp ấy trở thành vô giá trị, không phải tuân giữ. Hiến
pháp mới là căn bản, luật pháp chỉ là công cụ hay phương tiện để thể hiện hay
thực hiện hiến pháp mà thôi. Vậy chúng ta cần phải tập trung quan tâm vào
việc thực hiện điều luật tổng quát của Ki-tô giáo là mến Chúa, yêu người, mà tóm gọn hơn nữa là yêu người, hơn là chú tâm thực hiện những chi tiết
của lề luật thành văn. Nói thế không có nghĩa là không cần thực hiện những điều
luật chi tiết, vì theo Ðức Giê-su thì: Các
điều này vẫn cứ phải làm, mà các điều kia thì không được bỏ (Mt
23,23b).
5. Một
cám dỗ thường xảy ra đối với việc thực hiện lề luật
Người tín hữu không được giáo dục đức tin đầy đủ thường bị cám dỗ chỉ quan tâm thực hiện những điều luật chi tiết, cụ thể, thậm chí quan trọng hóa cả những chi tiết của luật lệ, mà không hề quan tâm tới tinh thần tổng quát của lề luật. Do đó, thường xảy ra tình trạng như sau: có những tín hữu giữ những luật lệ tôn giáo một cách hết sức chi tiết, tỉ mỉ, được mọi người coi là đạo đức, thánh thiện. Nhưng nếu những người ấy tự xét mình một cách nghiêm túc xem mình đã thật sự mến Chúa yêu người chưa, thì họ phải tự nhìn nhận là chưa, hoặc còn thiếu sót hơn cả những người bình thường khác.
Ðiều chúng ta phải lấy làm lạ
và phải suy nghĩ thật nghiêm túc là: các kinh sư Do Thái giữ luật nhiệm nhặt
như vậy, thế mà Ðức Giê-su lại đánh giá rằng không một ai trong các ông tuân giữ Lề Luật! (Ga 7,19), tại sao? Vì
tuy họ quan tâm giữ nhiệm nhặt nhiều điều khoản của tôn giáo, nhưng họ lại bỏ những điều quan
trọng nhất trong Lề Luật là công
lý, tình thương và lòng chân thành (Mt 23,23). Và những
khoản luật mà họ tuân giữ nhiệm nhặt ấy nghĩ cho cùng cũng chỉ là giới luật của phàm nhân (Mt 15,9).
Nên việc giữ luật nhiệm nhặt ấy cuối cùng lại trở thành sôi hỏng bỏng không, hay như công dã tràng!
Còn cách giữ Luật Chúa của
chúng ta thì sao? Liệu Thiên Chúa có đánh giá chúng ta, những người đang tự hào
là giữ luật một cách nghiêm nhặt, tương tự như thế không? Rất có thể, vì chúng
ta chỉ chú ý tới cái xác của lề luật,
là những điều khoản thành văn, mà không chú ý tới cái hồn của lề luật, tức tinh thần của lề
luật. Xác mà không có hồn thì chỉ là xác chết, vô giá trị! Chắc chắn tới ngày
phán xét, rất nhiều người đã giữ luật một cách nhiệm nhặt không kém gì các kinh
sư Do Thái, nhưng lại đứng vào hàng ngũ quân
bị nguyền rủa (Mt 25,41), chỉ vì xưa
Ta đói, các ngươi đã không cho ăn; Ta khát, các ngươi đã không cho uống, v.v.
(25,42tt). Tội nghiệp cho họ là những kẻ mà Luật
Chúa thì không thèm giữ, chỉ toàn lo giữ luật của phàm nhân!
Cầu nguyện
Lạy Cha,
xin cho con biết tôn trọng Luật Cha là luật yêu thương. Xin ban cho con tinh
thần của thánh Âu-Tinh: Cứ yêu đi, rồi làm
gì thì làm! Con nhận ra rằng con chỉ chu toàn được Luật của Cha khi
con thật sự yêu thương mà thôi. Vì thế, xin Cha cho con biết yêu thương!
Joan Nguyễn
Chính Kết