Chúa Nhật 13 Thường Niên Năm C

Làm nên một thân thể Chúa Giêsu

(1Các Vua 19,16b. 19-21; Galát 5,1.13-18; Luca 9,51-62)

 

Phúc Âm: Lc 9, 51-62

"Người cương quyết lên đường đi Giêrusalem. Dù Thầy đi đâu, tôi cũng sẽ theo Thầy".

Vì gần tới thời gian Chúa Giêsu phải cất khỏi đời này, Người cương quyết lên đường đi Giêrusalem, và sai những người đưa tin đi trước Người. Những người này lên đường vào một làng Samaria để chuẩn bị mọi sự cho Người. Nhưng ở đó người ta không đón tiếp Người, bởi Người đi lên Giêrusalem. Thấy vậy, hai môn đệ Giacôbê và Gioan thưa Người rằng: "Lạy Thầy, Thầy muốn chúng con khiến lửa bởi trời xuống thiêu huỷ chúng không?" Nhưng Người quay lại, quở trách các ông rằng: "Các con không biết thần trí nào xúi giục mình. Con Người đến, không phải để giết, nhưng để cứu chữa người ta". Và các Ngài đi tới một làng khác.

Ðang khi đi đường có kẻ thưa Người rằng: "Dù Thầy đi đâu tôi cũng sẽ theo Thầy". Chúa Giêsu bảo người ấy rằng: "Con chồn có hang, chim trời có tổ, Con Người không có chỗ gối đầu". Người bảo một kẻ khác rằng: "Hãy theo Ta". Người ấy thưa: "Xin cho phép tôi đi chôn cha tôi trước đã". Nhưng Người đáp: "Hãy để kẻ chết chôn kẻ chết; phần con, hãy đi rao giảng Nước Thiên Chúa". Một người khác thưa Người rằng: "Lạy Thầy, tôi sẽ theo Thầy, nhưng cho phép tôi về từ giã gia đình trước đã". Nhưng Chúa Giêsu đáp: "Ai đã tra tay vào cày mà còn ngó lại sau lưng, thì không xứng đáng với Nước Thiên Chúa".

 

Suy Niệm:

Tiếp theo chương trình giáo dục đời sống Kitô hữu của chúng ta, sau khi đã cho chúng ta thấy rõ các mầu nhiệm của Chúa chịu chết, sống lại, lên trời và sai Thánh Thần xuống, Lời Chúa hôm nay gợi lên nhiều tư cách mà người tín hữu phải có. Chúng ta hãy quy nhiều điều lại thành một mối và bảo rằng: người muốn theo Chúa phải biết từ bỏ tất cả để được tự do như những con cái Thiên Chúa.

Ðó cũng chỉ là theo gương Chúa Kitô, kết hợp với mầu nhiệm Tử nạn Phục sinh của Người, để trở thành Kitô hữu và trở nên Kitô hữu hoàn toàn hơn. Ðòi hỏi từ bỏ này đã được câu chuyện Êlisê báo trước; rồi được chính Ðức Giêsu xác định, và thánh Phaolô trong thư gởi giáo đoàn Galát khuyến khích chúng ta đem ra thi hành.

 

1. Êlisê Nêu Gương Từ Bỏ

Bài Sách Các Vua đọc trong thánh lễ hôm nay đưa chúng ta trở về một giai đoạn đen tối trong lịch sử dân Chúa. Vua Israen bấy giờ cấu kết với dân ngoại cưới một công chúa dân ngoại về làm hoàng hậu. Bà này đem tà giáo vào cung điện, cổ võ việc sùng bái ngẫu tượng và đàn áp chính giáo. Tiên tri Êli đứng ra phản đối, kêu gọi dân chúng đừng đi vào con đường tội lỗi ấy. Nhưng ảnh hưởng của kẻ có quyền vẫn thắng. Êli phải "liều lĩnh" thách đố, xin một dấu hiệu bởi trời xuống xác nhận đạo nào là chân thật. Và chúng ta biết câu chuyện xảy ra trên núi Camêlô. Bàn thờ tà giáo vẫn nguội lạnh; còn bàn thờ của Êli đã lập tức được lửa trên trời xuống thiêu đốt lễ vật. Êli thắng... Nhưng để trả thù, hoàng hậu ngoại đạo sai người lùng bắt. Êli phải vội vã trốn đi. Ông lên núi Horeb chỉ muốn chết đi cho rồi vì thấy sứ mạng tiên tri của ông chẳng đi đến đâu trước sức mạnh của vua quan thời bấy giờ.

Thiên Chúa an ủi ông. Không những Người cho Thiên Thần mang lương thực đến bồi dưỡng ông, mà còn sai ông đi xức dầu cho Êlisê làm tiên tri kế nghiệp ông, làm chứng rằng sứ mạng của ông sẽ được tiếp tục và sẽ thành công.

Như vậy câu chuyện này trước hết có giá trị đem lại tin tưởng cho Êli, cho mọi ngôn sứ và tông đồ của Chúa, cho mọi người công chính mà đôi khi bị cám dỗ nản lòng. Thiên Chúa không bỏ rơi những người như vậy. Người chúc phúc cho tương lai của họ vì sứ mạng của họ sẽ tiếp nối cho đến khi hoàn tất.

Áp dụng câu chuyện này vào mùa sau Tử nạn - Phục sinh, chúng ta có thể coi đây như là lời cam kết của Thiên Chúa đối với công việc cứu thế của Ðức Giêsu Kitô. Thập giá Người đã chịu không phải là một thất bại, nhưng là khí cụ cứu độ. Sứ mạng của Người sẽ được tiếp tục trong Hội Thánh... nhưng phải có những người như Êlisê.

Ông này là một nông dân đang cày ruộng, có bản dịch nói ông có 12 cặp bò và đang dẫn cặp bò thứ 12. Có bản lại bảo: Ông phải cày 12 "công" ruộng và vừa xong công đất cuối cùng. Thực ra, ý tưởng chỉ là một vì người ta quen tính mỗi cặp bò phải làm một công đất, và như thế là Êlisê là một nông dân có đất và làm việc chăm chỉ. Ông lại vừa làm xong công việc vất vả để có thể nói, bây giờ sắp được ngồi hưởng huê lợi.

Nhưng chính lại là lúc Êli đi qua. Cũng như sau này Ðức Giêsu sẽ đến gọi Phêrô và các môn đệ đầu tiên khi họ vừa kéo lưới đầy cá vào bờ để sắp sửa đem bán trên chợ. Họ sẽ phải lập tức bỏ tất cả mọi sự để đi theo Chúa. Vậy thì hôm nay Êlisê cũng phải làm như vậy.

Thái độ của Êli hơi khó hiểu. Ông đi qua thấy Êlisê vừa cày xong, ông tung áo khoác phủ lên Êlisê, rồi cứ tiếp tục đi. Nhưng Êlisê đã hiểu. Áo khoác của nhà tiên tri tung lên và rơi xuống trên con người của ông là dấu hiệu nhà tiên tri muốn chụp lấy con người và đời sống của ông, để trối sứ mạng tiên tri cho ông; hơn nữa, để trối chính tinh thần của Êli cho ông. Êlisê hiểu như vậy nên vội vã chạy theo, xin phép được về thăm nhà đã, rồi sẽ đi với Êli.

Chúng ta hãy để ý đến sự việc tiếp theo. Êlisê ngả bò thui trên đống lửa vừa nhóm lên bằng chính các thân cây cày bừa ông đã dùng để cày bừa ruộng đất. Ông muốn thết bà con một bữa ăn trước khi lên đường. Cử chỉ của ông sau này một phần nào cũng được Lêvi tức Mátthêu bắt chước. Ông này đang ngồi thu thuế. Ðược Chúa gọi, ông đứng lên từ bỏ tất cả, rước Chúa về nhà tiếp đãi bạn bè, rồi đi theo Người.

Cử chỉ đãi ngộ này nói lên sự vui mừng gặp được ơn gọi. Nhưng khi lấy chính các thân cày bừa đốt đi làm lửa thui các con bò mình vẫn dùng để cày bừa ruộng đất, Êlisê muốn làm chứng đã dứt khoát từ bỏ nghề cũ, từ bỏ mọi sự, từ bỏ chính cả những phương tiện vẫn nuôi sống mình, để từ nay, hoàn toàn chỉ sống cho lý tưởng. Ông thật sự đã từ bỏ con người và nếp sống cũ để mặc lấy con người và nếp sống mới. Ông còn mãi mãi treo cao tấm gương sáng ngời cho mọi thế hệ những người muốn theo Chúa, trong đó có tất cả chúng ta. Ðức Giêsu muốn làm hoàn tất mọi lời tiên tri; nên hôm nay Người đã xác định với chúng ta trong bài Tin Mừng về những gì chúng ta phải từ bỏ.

 

2. Chúa Giêsu Dạy Phải Từ Bỏ Những Gì

Luca viết rằng: đã đến buổi Ðức Giêsu siêu thăng, Người liền quả cảm đi lên Giêrusalem. Người biết đã đến lúc sẽ bị treo lên thập giá, đồng thời cũng sẽ là lúc được cất nhắc về Trời. Người cương quyết đi lên Giêrusalem để chịu chết cũng như để vượt qua. Người chấp nhận đau khổ, chứ không trốn tránh. Nhưng các môn đệ có như vậy không?

Họ đã từ bỏ mọi sự mà theo Người. Nhưng có thể nói họ mới chỉ đã bỏ cái bề ngoài thôi. Còn tâm hồn họ thì chưa quả cảm và quyết liệt đâu. Và như vậy sẽ rất nguy, vì họ có thể đã từ bỏ những sự này để mong được những sự khác to lớn hơn, quý giá hơn mà họ tưởng cũng chỉ nằm trên bình diện của cuộc đời trần gian này. Bề ngoài họ đã là những Êlisê, vì họ cũng đã từ bỏ lưới thuyền và bà con thân thuộc để đi theo Ðức Giêsu. Nhưng, Người còn đòi họ phải từ bỏ chính bản thân họ nữa, như Người đang đi lên Giêrusalem đây để từ bỏ mạng sống mình.

Các môn đệ chưa sẵn sàng như Người. Thái độ của Gioan và Giacôbê làm chứng điều này. Hai ông có óc muốn được "ngồi" tức là "được cai trị" ở hai bên tả hữu Ðức Kitô trong vinh quang của Người. Họ muốn đưa mình lên chứ đâu có muốn rơi mình xuống thành hạt lúa gieo xuống đất như Ðức Giêsu đã có lần ví sự chết của Người. Và các môn đệ khác cũng vậy thôi. Ngồi ở bàn tiệc ly, họ sẽ tranh luận ai là người lớn nhất trong Nước Trời. Tức là người nào cũng muốn "vinh thân". Thế nên hôm nay thấy dân Samari không muốn tiếp rước Ðức Giêsu, họ muốn xin lửa trời xuống đốt cả thành này.

Có việc gì mà họ phải tức đến như vậy? Danh dự của Thầy mình bị xúc phạm ư? Không phải thế. Nếu chỉ có một mình Người đến, thì cần gì Người phải cho báo trước? Và dân Samari sẽ chẳng để ý đến việc Người đi qua và ở lại ít ngày. Sách Tin Mừng Gioan kể đã có lần Người đã tiếp chuyện một phụ nữ ở Samari và dân thành đã mời Người với môn đệ ở lại hai ngày (4,40).

Hôm nay có những lý do khác thường. Ðức Giêsu lên Giêrusalem để dự lễ Vượt qua. Người đi công khai và rõ ràng với mục đích đó. Người còn đi với cả một đoàn đông đảo. Dân Samari ghét những cuộc hành hương như thế này. Có thể nói cả năm, không khi nào họ khó chịu với người Do Thái bằng các dịp những người này hành hương lên Giêrusalem chầu lễ. Mối bất hòa sâu xa giữa hai dân được khơi lại vì một bên thì bảo chỉ có Giêrusalem là có phụng tự chân thật; còn bên kia thì bảo thờ phượng ở núi Samari đây cũng được... Chưa đến lúc Chúa Giêsu leo lên cây thập giá để kéo hai dân lại gần nhau, trong một phụng vụ duy nhất nơi thân thể của Người.

Do đó Người chấp nhận thái độ của dân Samari hôm nay. Người đi sang làng khác khi không được tiếp rước.

Còn các môn đệ thì không chịu được. Họ không thể chấp nhận có những người dám cản trở bước đường họ đi.

Dĩ nhiên, họ không dám nghĩ đây là bước đường của họ. Họ đang đi theo Chúa. Họ đang làm việc cho Người. Họ đang đưa đường lối của Người đi xa hơn. Họ tức giận "Vì Chúa" và muốn thay thế Người, bắt chước Êli xưa, xin lửa trời xuống đốt thành thù nghịch này, làm như thể Người cũng chỉ là một Êli hay một tiên tri nào khác. Nhưng Chúa không phải như thế. Người đến để cứu rỗi chứ không phải để sát phạt. Và con đường Người đang đi là con đường từ bỏ bản thân để cứu thế. Môn đệ và những ai muốn theo Người phải hiểu như vậy và phải đi vào đường hẹp của mầu nhiệm thập giá.

Lợi dụng có kẻ xin đi theo Người, Chúa Giêsu đem bài học ấp ủ trong lòng ra để dạy môn đệ. Người nói: "Con cáo có hang, con chim có tổ, Con Người không có nơi tựa đầu". Người cho môn đệ biết họ sẽ không thấy Người ngự trên ngai và họ đừng mong được danh vọng thế gian khi đi theo Người. Có thể Ðức Giêsu đã muốn gợi lên số phận của Người khi bị treo trên thập giá sẽ không có nơi dựa đầu.

Ðối với Luca, câu nói đây còn diễn tả đúng cuộc đời "truyền giáo không ngừng" của Chúa (và của Phaolô sau này) không bao giờ dừng lại nơi nào có thể gọi là nhà riêng của mình. Dù sao Lời Chúa nói hôm nay cũng mạnh mẽ và quyết liệt. Những người đi theo Chúa phải dứt khoát từ bỏ mọi sự và không được có ý tưởng được yên thân, huống nữa là vinh thân ở đời này.

Hai câu chuyện sau dường như chỉ diễn tả thêm ý tưởng của câu chuyện vừa xảy ra. Một người khác xin Ðức Giêsu cho phép về nhà làm lễ an táng cha rồi sẽ đi theo Người. Nhưng Người bảo hãy để kẻ chết chôn kẻ chết, còn "anh cứ đi rao giảng Nước Thiên Chúa".

Câu trả lời làm chúng ta sửng sốt. Ðức Giêsu tàn nhẫn đến như vậy sao? Chắc không phải như thế. Trước hết câu chuyện phải làm chúng ta bỡ ngỡ. Vì sao một người có cha vừa nằm xuống có thể có mặt trong đám đông đi theo Ðức Giêsu để Người nhìn thấy và gọi anh? Hay là ở đây, Luca muốn công kích tục lệ hủ lậu làm ma chay cả tháng trời và tốn phí rất nhiều? Ðúng hơn tác giả muốn nhấn mạnh và đối chọi việc rao giảng Nước Thiên Chúa là sứ mệnh vinh quang cao cả không được đem gắn liền vào việc tang chế là hình ảnh gợi lên hình phạt của tội lỗi. Hãy để kẻ chết chôn kẻ chết, tức là để người thế gian lo việc thế gian. Người đi rao giảng Nước Trời phải để hết lòng lo việc Nước Trời. Không nên lấy bình cũ đựng rượu mới; không được giữ não trạng cũ khi đi theo Chúa.

Câu chuyện thứ ba cũng phải hiểu như vậy. Có người xin về thăm gia đình trước khi đi theo tiếng Chúa gọi. Rõ ràng Luca có vẻ muốn nhớ lại chuyện Êlisê như bài đọc sách các Vua hôm nay kể. Bấy giờ Êlisê được phép về thăm nhà.

Còn ở đây, Ðức Giêsu từ chối và tuyên bố: "Kẻ vừa tra tay cầm cày vừa ngó lại sau là người không xứng đáng với Nước Thiên Chúa". Chắc chắn Luca muốn nói rằng: Tân Ước đòi hỏi hơn Cựu Ước. Nước Trời đã đến, không thể chậm chạp được nữa. Không được có một bận tâm nào khác khi muốn đi theo Chúa. Người đang quả cảm lên Giêrusalem làm công việc cứu thế. Ai làm chậm bước chân Người đều bị bỏ lại đàng sau. Những môn đệ muốn đi theo Người phải từ bỏ tất cả và hy sinh tất cả để đi vào con đường thánh giá, con đường Người đang đi.

Mấy câu chuyện ở đây đã dùng hình thức táo bạo nhất để khẳng định tính chất khẩn trương và đòi hỏi của ơn gọi.

Hiểu như vậy, chúng ta dễ chấp nhận những hình thức kia; và thấy rằng quả thật Ðức Giêsu đòi hỏi người ta không được vịn vào cớ nào, lý nào, luật nào để cản trở Nước Thiên Chúa.

Ðó cũng là điều mà Phaolô muốn nói với chúng ta trong bài thư hôm nay.

 

3. Phaolô Kêu Gọi Chúng Ta Hãy Giải Thoát Mình Khỏi Mọi Cầm Giữ

Người nhắc nhở giáo dân Galát nhớ rằng tất cả chúng ta đã được Chúa Kitô giải thoát để thật sự sống tự do như con cái Thiên Chúa, thế mà có những người để mình lại rơi vào những thứ kìm kẹp cũ. Ở thời Phaolô không thiếu gì giáo dân lại mắc mưu người Do Thái. Họ tưởng lại phải chịu cắt bì và giữ luật Môsê mới được cứu độ. Trong bài thư hôm nay, Phaolô nhắc lại việc Ðức Giêsu đã giải thoát chúng ta khỏi luật pháp cũ và các tục lệ của Do Thái giáo.

Chúng ta không phải lo về phương diện này. Nhưng áp dụng lời Phaolô rộng rãi ra, chúng ta cũng hãy nhớ rằng Chúa Kitô đã giải thoát chúng ta khỏi những quan niệm sai lầm về đời sống. Những Kitô hữu nào còn tin nhảm nhí và sợ hão huyền là những người lại đã rơi vào những trò ma chước quỷ của thời trước khi chịu thánh tẩy. Và Công đồng Vatican II có những giáo lý soi sáng hướng dẫn chúng ta sống đạo một cách mới mẻ và chân thật. Thế mà nhiều người vẫn không chịu tìm hiểu và nghe giảng để canh tân tâm hồn và đời sống cho mới mẻ. Họ còn bị cầm giữ trong những lề lối cũ và chưa biết sống theo đà tiến của Ơn Thánh Thần hằng làm việc trong Hội Thánh.

Nhưng trong bài thư này, Phaolô cũng nói đến những sự ràng buộc khác là xác thịt. Khi chịu phép rửa tội, chúng ta đã đóng đinh xác thịt vào thánh giá Chúa Kitô. Chúng ta đã từ bỏ nếp sống có nhiều ham muốn không chính đáng của xác thịt. Thế mà rồi chúng ta lại để cho xác thịt đòi hỏi lại. Chúng ta lại làm những việc của xác thịt mà tựu trung chỉ là những hình thức ích kỷ muốn vinh thân chứ không muốn phục vụ, gây ra nếp sống xã hội chèn ép nhau chẳng hạnh phúc gì. Ðang khi lẽ ra chúng ta phải sống theo tinh thần và Thần Khí Chúa Giêsu Kitô Phục sinh. Chúng ta phải tiếp tục cứu thế bằng việc xả thân xây dựng hạnh phúc chân thật cho xã hội loài người được cứu vớt. Nhưng tiếc thay, chúng ta lại bỏ đường lối Phúc Âm đã giải thoát chúng ta khỏi các đòi hỏi xác thịt. Chúng ta trở về suy nghĩ, ham muốn, hành động y như thể chưa bao giờ chịu phép rửa tội. Và như vậy chúng ta lại rơi vào vòng tội lỗi, bỏ phí ơn giải thoát của Ðức Giêsu Kitô.

Lời Chúa hôm nay bảo chúng ta đã cầm cày thì đừng ngó lại đằng sau nữa, đã đi theo Chúa thì đừng trở về những hành động của thế gian xưa nữa, kẻo không những không được như Êlisê và các môn đệ ngày xưa của Chúa, mà còn làm mất uy tín đạo vì nếp sống xã hội ích kỷ thiếu lòng thương yêu nhau. Chúa Giêsu Kitô đã giải thoát chúng ta khỏi tội lỗi là để chúng ta sống theo Thần Khí của Người là Thánh Thần yêu thương đang thúc đẩy con cái của Chúa phải xả thân cứu thế.

Ðiều này thật rõ ràng trong thánh lễ. Chính ở đây chúng ta phải họp để cùng với mọi anh chị em dự lễ làm nên một thân thể Chúa Giêsu. Mình Thánh Chúa chúng ta dâng và lãnh nhận rõ ràng muốn xây dựng tình hiệp nhất. Nhưng chúng ta chỉ tham dự thánh lễ chân thật và hiệu nghiệm khi bằng lòng đi vào mầu nhiệm Tử nạn Phục sinh, muốn chôn vùi, từ bỏ con người cũ và nếp sống cũ để mặc lấy con người và nếp sống mới do Thánh Thần ban cho. Ai thực hành như vậy sẽ thấy rõ ràng được nhẹ nhõm giải thoát. Các đòi hỏi xác thịt hết giam hãm họ và họ sẽ được tự do của con cái Thiên Chúa. Chúng ta hãy cố gắng trở nên những con người như vậy.

 

Đức Cố Giám Mục Bartholomeo Nguyễn Sơn Lâm