Chúa Nhật I Mùa Chay A
Lời Xuất Từ Miệng Thiên
Chúa
Mt
4:1-11: 1 Bấy giờ Ðức Yêsu được Thần khí dẫn vào sa mạc để chịu ma quỉ cám dỗ. 2
Và Ngài đã giữ chay bốn mươi ngày và bốn mươi đêm, sau đó Ngài đói. 3 Và tên
cám dỗ tiến lại nói với Ngài: "Nếu Ngài là Con Thiên Chúa, thì hãy truyền
cho các viên đá này biến thành bánh!" 4 Nhưng Ngài đáp lại bảo rằng:
"Ðã viết:
Người ta
sống không chỉ nhờ bánh,
nhưng là
nhờ vào mọi lời xuất từ miệng Thiên Chúa".
5 Bấy giờ
ma quỉ đem Ngài theo nó đến thành thánh và đặt Ngài lên thượng đỉnh Ðền thờ, 6
mà nói với Ngài: "Nếu Ngài là Con Thiên Chúa thì hãy gieo mình xuống dưới,
vì đã viết rằng:
Vì ngươi,
Người sẽ ra lịnh cho các thiên thần,
và họ sẽ
nâng ngươi lên bàn tay họ,
kẻo ngươi
lỡ vấp chân phải đá".
7 Ðức
Yêsu nói với nó: "Lại có viết là:
Ngươi chớ
thử thách Chúa, Thiên Chúa của ngươi"
8 Ma quỉ
lại đem Ngài theo nó lên một núi cao chót vót và chỉ cho Ngài thấy hết các nước
thiên hạ cùng vinh quang của chúng, 9 mà nói với Ngài: "Tôi hiến Ngài hết
mọi điều đó, nếu Ngài phục mình bái lạy tôi". 10 Bấy giờ Ðức Yêsu phán bảo
nó: "Xéo đi! Satan! Vì đã viết:
"Ngươi
phải bái lạy Chúa, Thiên Chúa của ngươi,và chỉ thờ phượng một mình Người".11
Bấy giờ ma quỉ bỏ Ngài, và này: các Thiên Thần tiến lại hầu hạ Ngài.
Văn mạch của đoạn 4:1-11
là sau khi Chúa Giêsu chịu phép rửa, Thánh Thần dẫn Chúa Giêsu vào hoang địa chịu
cám dỗ. Tote, “bấy giờ” đối lại với
thời gian trước đó. Tên “Giêsu” và tước hiệu “Con Thiên Chúa” là từ nối kết giữa
hai trình thuật Phép rửa (3:13-17) và Chúa Giêsu chịu cám dỗ (4:1-11). Trình
thuật nầy mở đầu bằng việc ma quỉ, diabolos,
đến gần Chúa để cám dỗ (c. 3) và kết thúc bằng việc nó “bỏ Người mà đi” (c.
11). Đồng thời, trong câu 4:1, Matthêô giới thiệu mục đích vào hoang địa của Chúa
Giêsu là để chịu cám dỗ. Người như ở tình trạng thụ động. Tuy nhiên ở đoạn cuối
của trình thuật, Người trở nên chủ động và ra lệnh cho Satan đi khỏi mặt Người
(c. 10).
Trình thuật được cấu tạo
dựa trên ba cuộc đối thoại giữa Chúa Giêsu và ma quỉ. Trước tiên là lời đề nghị
của ma quỉ, tiếp theo là lời đáp của Chúa Giêsu. Trong mỗi lời đáp lại, Chúa Giêsu
đều dùng một lời Sách Thánh trích từ sách Đệ Nhị Luật 8:3; 6:16 và 6:13. Và cả
ba lời Sách Thánh ấy đều qui về Thiên Chúa là Đấng ban lời hằng sống, Đấng mà
không ai được phép thử thách Người, và là Đấng mà mọi người phải thờ phượng. Ở
mỗi cuộc đối thoại, có một động từ ở thể mệnh lệnh. Hai mệnh lệnh đầu tiên dành
cho ma quỉ “Hãy nói cho” những viên đá thành bánh (c. 3) và “Hãy gieo mình xuống”
(c. 6). Và mệnh lệnh trong cuộc đối thoại thứ ba Matthêô dành cho Chúa Giêsu “Hãy
xéo đi! Satan” (c. 10). Có thể phân chia như sau: - Bối cảnh dẫn nhập (c. 1); -
Cám dỗ thứ nhất về nhu cầu để sống (4:3-4); - Cám dỗ thứ hai về việc thử thách
Thiên Chúa (4:5-7); - Cám dỗ thứ ba về việc thờ phượng Thiên Chúa (4:8-10); - Kết
luận (4:11). Chủ đề chính của trình thuật nầy là ma quỉ cám dỗ Chúa Giêsu hành động
nghịch lại ý muốn của Thiên Chúa.
Bối cảnh dẫn nhập (c. 1)
Mục đích của việc Chúa Thánh thần dẫn Chúa Giêsu
vào hoang địa là để “chịu cám dỗ”; thể nguyên mẫu của động từ “cám dỗ” là để chỉ
mục đích. Peirazō,
“cám dỗ” “thử thách”, là đặt người nào đó vào trong một thử thách với mục đích
là để biết người ấy như thế nào, biết người ấy nghĩ gì, hành động như thế nào (4:7;
16:1; 19:3; 22:18; 22:35). Tuy nhiên khi cám dỗ đến do ma quỉ, peirazō mang ý nghĩa khác là gạ gẫm phạm
tội chống lại Thiên Chúa (4:1). Diabolos,
tiếng hipri là śātān, “kẻ phạm thượng”,
“tên chứng gian”, “kẻ vu khống”. Ma quỉ là kẻ thù thâm hiểm chống lại Thiên Chúa
và công việc của Người (13:39). Việc chọn sa mạc như là bối cảnh không gian của
các cám dỗ có thể biện giải bằng hai lý do: Chúa Giêsu đi lại những giai đoạn lịch
sử của dân
Cám dỗ thứ nhất về nhu cầu để sống (4:3-4)
Bối cảnh của cám dỗ nầy
là Chúa Giêsu đói sau khi Người ăn chay 40 đêm ngày (c. 3a). Cám dỗ liên quan đến
bánh, artos, lương thực cần thiết nuôi
dưỡng sự sống trần thế (6:11). Việc lập lại con số 40 hai lần “40 ngày 40 đêm”
là để nhấn mạnh thời gian thử thách của dân Israel. Khi ra khỏi Ai cập họ thiếu
lương thực và Thiên Chúa đã ban bánh mana hằng ngày để nuôi sống họ (Xh 16). Sách
Đệ Nhị Luật nhìn sự kiện nầy như một thử thách của Thiên Chúa. Người để họ đói
khát để cho họ thấy cần đến Thiên Chúa. Thiên Chúa đã cung cấp manna cho họ. Việc
cung cấp manna hằng ngày là để họ có kinh nghiệm là sự sống của họ lệ thuộc hoàn
toàn vào Thiên Chúa; cũng có nghĩa là ý muốn của Thiên Chúa. Họ phải biết lắng
nghe lời Thiên Chúa hướng dẫn họ mỗi ngày (Đnl 8:3).
Câu điều kiện ma quỉ đưa
ra “Nếu ông là Con Thiên Chúa” là nhằm lôi kéo cách mánh khoé Người vào trong đề
nghị của nó. Câu điều kiện nầy còn được lập lại lần nữa vào cuối đời Người, khi
Người đã chịu treo trên thập giá (27:40). Tước hiệu “Con Thiên Chúa” qui chiếu
về lời “Nầy là Con Yêu Dấu của Tôi” phán ra từ trời sau khi Chúa Giêsu đã chịu
phép rửa (3:17). Thiên Chúa của Chúa Giêsu là Thiên Chúa duy nhất; mạo từ đứng
trước từ Theos.
Chúa Giêsu sống trong cùng
một hoàn cảnh như dân
Con người dễ bị cám dỗ
chỉ lo nghĩ đến cơm bánh cho sự sống đời nầy. Sự sống không chỉ nhờ vào cơm bánh,
mà tuỳ thuộc vào Thiên Chúa, Đấng ban sự sống. Ai gắn bó đời mình với lời và ý
muốn của Người, Người sẽ ban cho họ sự sống đời đời.