Chúa Nhật 33 Thường Niên Năm A

Hãy Canh Thức Và Tỉnh Táo

(Cn 31,10-13.19-20.30-31; 1Th 5,1-6; Mt 25,14-30)

 

Phúc Âm: Mt 25, 14-30

"Vì ngươi đã trung tín trong việc nhỏ, ngươi hãy vào hưởng sự vui mừng của chủ ngươi".

Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ dụ ngôn này rằng: "Có một người kia sắp đi xa, liền gọi các đầy tớ đến mà giao phó tài sản của ông. Ông trao cho người này năm nén bạc, người kia hai nén, người khác nữa một nén, tuỳ theo khả năng của mỗi người, đoạn ông ra đi.

"Người lãnh năm nén bạc, ra đi và dùng tiền ấy buôn bán làm lợi được năm nén khác. Người lãnh hai nén cũng đi làm lợi được hai nén khác. Còn người lãnh một nén, thì đi đào lỗ chôn giấu tiền của chủ mình.

"Sau một thời gian lâu dài, ông chủ các đầy tớ ấy trở về và đòi họ tính sổ. Vậy người lãnh năm nén bạc đến, mang theo năm nén khác mà nói rằng: "Thưa ông, ông trao cho tôi năm nén bạc, đây tôi làm lợi được năm nén khác". Ông chủ bảo người ấy rằng: "Hỡi đầy tớ tốt lành và trung tín, vì ngươi đã trung tín trong việc nhỏ, ta sẽ đặt ngươi làm những việc lớn, ngươi hãy vào hưởng sự vui mừng của chủ ngươi". Người đã lãnh hai nén bạc cũng đến và nói: "Thưa ông, ông đã trao cho tôi hai nén bạc; đây tôi đã làm lợi được hai nén khác". Ông chủ bảo người ấy rằng: "Hỡi đầy tớ tốt lành và trung tín, vì ngươi đã trung tín trong việc nhỏ, ta sẽ đặt ngươi làm những việc lớn, ngươi hãy vào hưởng sự vui mừng của chủ ngươi".

"Còn người lãnh một nén bạc đến và nói: "Thưa ông, tôi biết ông là người keo kiệt, gặt nơi không gieo và thu nơi ông không phát: nên tôi khiếp sợ (mà) đi chôn giấu nén bạc của ông dưới đất. Ðây của ông, xin trả lại cho ông". Ông chủ trả lời người ấy rằng: "Hỡi đầy tớ hư thân và biếng nhác, người đã biết ta gặt chỗ không gieo, thu nơi không phát: vậy lẽ ra người phải giao bạc của ta cho người đổi tiền, và khi ta trở về, ta sẽ thu cả vốn lẫn lời. Bởi thế, các ngươi hãy lấy nén bạc lại mà trao cho người có mười nén. Vì người có sẽ cho thêm và sẽ được dư dật, còn kẻ chẳng có, thì vật gì coi như của nó, cũng lấy đi. Còn tên đầy tớ vô dụng, các ngươi hãy ném nó ra ngoài vào nơi tối tăm, ở đó sẽ phải khóc lóc nghiến răng".

 

Suy Niệm:

Chúa Nhật XXXIII Thường Niên A

Cn 31,10-13.19-20.30-31; 1Th 5,1-6; Mt 25,14-30

Chúa nhật này tiếp nối Chúa nhật trước. Chúng ta đang sống cuối năm Phụng vụ. Hội Thánh hướng chúng ta về ngày cánh chung để dạy chúng ta biết sống cuộc đời hiện tại.

Những bài đọc của Chúa nhật trước nói rằng Chúa sẽ trở lại bất thần, nên chúng ta phải sẵn sàng, tức là phải luôn luôn giữ cháy lòng mến Chúa và tìm kiếm Người. Ðó là thái độ của người "khôn". Những bài đọc hôm nay khai triển chiều hướng ấy và mở ra trước mắt chúng ta đời sống cụ thể hàng ngày của những con người khôn có lòng mến Chúa. Họ không thụ động ngồi yên chờ ngày Chúa đến, nhưng cần mẫn và đảm đang, làm việc sinh lời lãi và giúp ích cho đời.

Chúng ta hãy đọc bài Thánh thư trước để hiểu rõ hơn về ngày Chúa trở lại; rồi sẽ đọc bài Tin Mừng và bài sách Cách ngôn để thấy rõ nếp sống cụ thể của chúng ta hiện nay phải thế nào?

 

A. Hãy Canh Thức Và Tỉnh Táo

Thánh Phaolô hôm nay thấy không cần nói thêm với chúng ta về ngày giờ Chúa trở lại nữa. Chúng ta đã biết Người sẽ đến bất thần như kẻ trộm trong đêm tối. Nhưng ngày đó sẽ thế nào?

Thánh Tông đồ mượn nhiều ý kiến trong Kinh Thánh và nhất là trong Cựu Ước để gợi lên cho chúng ta một số suy nghĩ.

Ðối với những người vô tư, những người khờ như Tin Mừng Matthêô lần trước đã nói, thì "Bây giờ là lúc tiêu diệt thình lình ập đến". Họ cứ chè chén, say sưa, buôn đi bán lại, hết xây lại đập (Lc 17,26-30) như thời Noe. Ðang lúc ông này cặm cụi đóng tàu để tránh lụt thì chung quanh người ta cứ sống phây phây, bình chân như vại. Nhưng chính lúc đó tưởng là bình an chắc chắn thì mưa đã đổ xuống bất thần, diệt vong ập đến trên họ.

Quả thật, đối với họ, ngày của Chúa sẽ là diệt vong. Vì kể từ thời Amos (5,18-20) nhiều đoạn Cựu Ước đã nói như vậy. Các tiên tri đã thẳng thắn tuyên bố cho dân cứng đầu cứng cổ biết: họ ảo tưởng quá chừng khi vịn lẽ là dân được tuyển chọn rồi cứ chạy theo các dục vọng của mình và tưởng rằng sẽ chẳng sao vì Chúa sẽ cứu mình. Không! Chúa sẽ không đến cứu, nhưng để trừng phạt. Và ngày của Người sẽ trở nên tăm tối, khóc lóc, thê thảm cho dân lầm lạc ấy. Bấy giờ họ sẽ đau đớn quằn quại như đàn bà lúc lâm bồn, chẳng thể nào trốn thoát được.

Hôm nay thánh Phaolô cũng mượn lại những hình ảnh ấy để nói với những người khờ, những kẻ vô tư không sẵn sàng cho ngày Chúa trở lại rằng: ngày đó sẽ ập xuống trên họ như nước lụt xuống trên thời Noe. Nó sẽ đem lại diệt vong, đau đớn cho kẻ không tìm kiếm Chúa và yêu mến Người.

Còn đối với những người khôn, những người tìm kiếm và mến yêu Chúa, thì không có gì phải sợ vì họ không ở trong tối tăm, nhưng vẫn sống như con cái sự sáng. Ngày Chúa đến, đối với họ sẽ là ngày đầy vinh quang, ngày chan hòa ánh sáng.

Làm sao cũng là một ngày mà đối với hạng khờ thì là đen tối, còn đối với người khôn thì là sự sáng? Thiên Chúa vừa tối vừa sáng hay sao? Không phải thế! Người chỉ là sự sáng, sự sáng tuyệt đối. Những kẻ đau mắt sẽ chỉ thấy tối tăm khi Người đến. Còn người có mắt trong sáng sẽ thấy Người đem lại vinh quang. Chính Chúa Yêsu trong Tin Mừng Matthêô đã có đoạn nói con mắt là đèn của thân thể. Nếu mắt lành thì thân thể được ở trong ánh sáng; nhưng nếu mắt đau thì toàn thân sẽ ở trong u tối.

Như vậy, Ngày Chúa đến sẽ là tối tăm cho kẻ dữ và là ánh sáng cho người lành. Chúng ta phải sống như người lành để chờ đợi Chúa, tức là phải sống như con cái sự sáng, con cái của ban ngày. Thế mà ban ngày không phải là thời gian để ngủ và để say sưa. Những việc này người ta chỉ làm về đêm. Thành ra bài thư Phaolô hôm nay kết luật: hãy canh thức và tỉnh táo.

Nhưng lời khuyên này cũng phải được hiểu cho đúng. Dĩ nhiên trong chiều hướng coi Ngày Chúa đến có tính cách bất thần như kẻ trộm đột xuất lúc đêm khuya. Thánh Phaolô cũng như nhiều tác giả khác hay khuyên người ta phải "canh thức". Nhưng canh thức ở đây chỉ có nghĩa là cảnh giác và sẵn sàng, là thao thức tìm kiếm Chúa và chờ đợi Người. Và tỉnh táo không say sưa, là không bắt chước người thời Noe cứ mải miết đi trong đường tội lỗi mà không biết tai ương sắp ập đến. Tựu trung, với bài Thánh Thư hôm nay, Hội Thánh khuyên nhủ chúng ta trong cuộc sống tại thế phải biết nhớ đến Chúa, tìm kiếm Người và thi hành những lệnh truyền của Người.

Ðó là điều mà Ðức Yêsu đã nói trong bài Tin Mừng hôm nay được mệnh danh là dụ ngôn các nén bạc.

 

B. Hãy Làm Việc Chăm Chỉ

Thánh Matthêô kể dụ ngôn này tiếp ngay sau dụ ngôn 10 trinh nữ đọc trong Chúa nhật trước. Và người mở đầu: về Nước Trời cũng giống như người kia đi xa, đã gọi tôi tớ lại và giao tiền của cho họ.

Như vậy bài dụ ngôn hôm nay muốn khai triển tư tưởng của bài Tin Mừng lần trước. Hôm nay Chúa cũng tự ví như người đi xa nhà một thời gian rồi sẽ trở về. Và cũng như chàng rể đến trễ, người đi xa hôm nay cũng chậm về (câu 19). Nhưng đang khi bài học lần trước dạy phải sẵn sàng vì ngày Chúa đến sẽ bất thần, hôm nay bài dụ ngôn bảo phải chăm chỉ làm việc sinh nhiều quả phúc đức.

Quả vậy bài dụ ngôn đã tập trung vào việc tính sổ, tức là việc phán xét trong thời cánh chung. Ba tên đầy tớ đến trước mặt chủ. Hai người đầu tiên đưa đến cả vốn lẫn lãi. Ông chủ khen họ lương hảo và trung trực và đưa họ vào sống trong hoan lạc của ông. Còn người thứ ba đến, chỉ mang theo tiền vốn và nói rằng y biết chủ là người hà khắc, và tham lam, nên vì sợ, y đã đem chôn tiền vốn và bây giờ xin nộp lại cho chủ. Y tưởng như vậy là thoát thân. Ai ngờ chính luận lý của y lại lên án y. Không biết làm ra của cải, tại sao y không đặt tiền vào ngân hàng để ít ra tiền cũng sinh lời? Vì thế chủ gọi ý là tên tôi tớ bất hảo và lười biếng.

Thánh Matthêô muốn chú trọng đến từ ngữ "lười biếng" này. Nó đối với từ ngữ "trung trực" ở trên khi người chủ khen hai tôi tớ đã biết làm việc. Và trong sách Tin Mừng của Matthêô từ ngữ "trung trực" luôn được dùng để nói về người tôi tớ, trong khi chủ vắng nhà, vẫn làm việc chăm chỉ, phân phát của ăn thức uống hẳn hoi cho mọi người trong nhà; đang khi tên quản gia gian ác thấy chủ về trễ, thì ăn uống với lũ say sưa và đánh đập các bạn tôi tớ (24,48-49).

Vậy, nếu được ghép những tư tưởng ấy lại chúng ta có thể nói rằng: thánh Matthêô bảo chúng ta trong thời gian chờ Chúa trở lại, tức là trong cuộc sống trần gian này, chúng ta không được lười biếng, ích kỷ, chỉ biết ăn uống say sưa và hành hạ người khác, nhưng phải bắt chước những người tôi tớ lương hảo, "ngay" khi được giao phó công việc đã "đi" doanh lợi (câu 16) và vì thế được khen là trung trực, tức là nhiệt tình với chức năng của mình. Trong ngày chung thẩm, những người tôi tớ như vậy sẽ được đi vào sự hoan lạc đời đời của Chúa; còn những kẻ lười biếng sẽ bị đày xuống nơi tối tăm khóc lóc.

Thật ra khi Ðức Yêsu nói dụ ngôn các nén bạc, Người có ý nhắm vào hàng Biệt phái và Luật sĩ thời bấy giờ. Họ có một thứ tôn giáo sợ hãi. Họ tưởng cứ giữ các luật buộc là đủ để được công chính và Chúa sẽ phải công minh trả công cho họ. Nhưng nếu Chúa là Chúa và họ là tôi tớ thì họ luôn luôn phải tìm hiểu ý Người chứ sao lại bó buộc Người trong một khuôn khổ. Tôn giáo như vậy không còn là những tương quan sống động mà chỉ là pháp luật. Thánh Matthêô áp dụng rộng ra và bảo chúng ta phải nhiệt tình làm theo Ý Chúa.

Và như vậy, bài Tin Mừng cũng một ý với bài Thánh Thư. Cả hai đều dạy cuộc sống trần gian không phải để hưởng thụ và sống ích kỷ, nhưng phải cần mẫn chăm chỉ làm việc phục vụ anh em.

Ðó cũng là bài học của sách Cách ngôn.

 

C. Hãy Biết Ðảm Ðang

Ðoạn văn này đáng chú ý. Không thể nói rõ nó đã được viết vào thời nào. Vì cũng như ca dao tục ngữ của ta, nó là kho tàng khôn ngoan của cả một dân tộc, đã được thu góp từ đời nọ qua đời kia. Ở đây nói về người đàn bà đảm đang, người phụ nữ có tư cách. Chúng ta phải ngạc nhiên vì ở những thời đại xa xôi trước ngày Chúa sinh ra, văn chương Cựu Ước đã tạc ra được một người phụ nữ lý tưởng. Ai thấy nàng bị bóc lột và đàn áp? Ngược lại, nàng vươn lên như một anh hùng kiệt tác.

Dĩ nhiên các nét tả còn mang nặng nếp sống của một xã hội thời xưa. Nhưng cũng đã có nhiều nét thật văn minh. Người phụ nữ lý tưởng, trước hết được sự tin tưởng của chồng con và vì thế, là hạnh phúc cho cả gia đình. Những nét khiến nàng được tin tưởng thì thật nhiều. Nhưng nổi bật nhất là tư cách đảm đang, đảm đang việc nội trợ cũng như việc giáo dục và giao tế với bên ngoài. Vì đảm đang, nàng thắt chặt dây lưng và phát huy sức mạnh của cánh tay. Nàng dậy sớm thức khuya, chăm lo sản xuất và tìm kiếm thực phẩm cho gia đình. Chính tay nàng làm lấy nhiều việc, và nàng biết phân việc cho các tôi tớ. Nàng đề phòng mùa đông và dự trữ lương thực. Nàng không chểnh mảng dạy con đèn sách và lo cho cả địa vị và uy tín của chồng nơi xã hội. Ðặc biệt nàng có từ tâm và nhân đạo, chìa tay cho người nghèo khó và mở cánh tay cho kẻ khốn cùng. Khi cần, nàng mở miệng với giọng khôn ngoan và trên lưỡi nàng, một giáo huấn về đạo đức. Công, dung, ngôn, hạnh không thiếu gì ở nơi nàng nên chồng con được hãnh diện.

Chúng ta có thể bảo những nét tả như thế có thể gặp nơi bất cứ nền văn chương nào. Nhưng nơi văn chương Cựu Ước, tức là văn chương tôn giáo có điểm đặc biệt này, là mọi đức tính trên được xây bằng lòng kính sợ Chúa. Thế nên, đoạn văn Cách ngôn đã kết luận: duyên dáng là giả trá, sắc đẹp là hư vô; người đàn bà kính sợ Chúa là người phải ca ngợi.

Tôi không hiểu chị em phụ nữ nghĩ thế nào? Nhưng Phụng vụ không muốn đọc bài Cách ngôn hôm nay chỉ có phụ nữ, mà cho tất cả chúng ta và trước hết là cho Hội Thánh.

Ðã nhiều lần chúng ta thấy Hội Thánh được mô tả như một phụ nữ hay trinh nữ, hoặc được khuyến khích để bắt chước và trở nên người phụ nữ lý tưởng. Vì thế, qua bài sách Cách ngôn, Phụng vụ muốn nói với tất cả Hội Thánh: hãy cố gắng trở thành người đàn bà có tư cách và tỏ ra đảm đang, tức là nhiệt tình thi hành tốt sứ mệnh của mình.

Và như vậy bài sách muốn nói trước hết với những ai có trách nhiệm lãnh đạo Giáo hội và giáo xứ. Họ phải tỏ ra đảm đang để cộng đoàn Dân Chúa được hoàn hảo. Do đó chúng ta phải cầu nguyện cho họ và khuyến khích họ, để họ tỏ ra là người có tư cách. Vấn đề tài năng không phải là cốt yếu, vì với bất cứ vốn liếng tài năng nào mà biết chăm chỉ cần mẫn làm việc và phát huy để phục vụ người khác, thì ai ai cũng sẽ cảm mến và ca ngợi tinh thần của những con người như vậy.

Nhưng Phụng vụ bao giờ cũng muốn nói với hết mọi người. Và chủ đề của cả ba bài đọc hôm nay là muốn thúc giục chúng ta, trong thời gian ngóng chờ ngày Chúa trở lại, phải chăm chỉ nhiệt tình làm việc. Kẻ lười biếng sẽ bị coi là tôi tớ bất hảo; còn người tôi tớ chăm chỉ thì đã được bài Tin Mừng gọi là lương hảo.

Dĩ nhiên các tác giả thánh muốn nói đặc biệt về sự chăm chỉ làm việc đạo đức. Thánh Phaolô bảo chúng ta phải sống như con cái của ban ngày, tức là của thời gian làm việc, nên không được say sưa và ngủ thiếp đi. Mà công việc của con cái sự sáng là thi hành các lệnh truyền của Chúa, tập trung trong quan niệm sống bác ái tức là mến Chúa và phục vụ anh em. Những công việc này, người ta sẽ chăm chỉ làm, dù có gặp khó khăn trở ngại, nếu người ta có thái độ sẵn sàng đối với ngày Chúa trở lại, tức là có lòng tìm kiếm Chúa. Chính bài Cách ngôn cũng đã kết thúc bằng câu: mọi nết tốt của người phụ nữ lý tưởng xây trên lòng kính sợ Chúa.

Vậy giờ đây chúng ta được tiếp xúc với Người trong thánh lễ. Người đến thật sự cũng để phán xét và phân biệt các tôi tớ lương hảo và bất hảo, chăm chỉ và lười biếng. Nhưng nhất là Người đến để ban sức mạnh giúp tất cả con cái Người thêm nhiệt tình để sống như con cái của sự sáng và của ban ngày. Người muốn nhờ Thánh Thể và Thánh Thần của Người biến chúng ta nên những con người đảm đang mọi việc trong đời sống. Ðáp lại chờ mong của Người là đi vào hoan lạc của Người và tương lai của toàn thể lịch sử như lời kinh Tin Kính mà giờ đây chúng ta sẽ đọc.

 

(Trích dẫn từ tập sách Giải Nghĩa Lời Chúa

của Ðức cố Giám Mục Bartôlômêô Nguyễn Sơn Lâm)