CHÚA NHẬT 17 QUANH NĂM
Thánh ca và lời nguyện mở đầu
Kinh Thánh: Rô-ma
8: 28-30
Bài đọc hôm
nay tóm kết những đề tài chính mà thánh Phao-lô đã trình bày trong 8 chương, từ
đầu bức thư tới bây giờ: Thiên Chúa kêu gọi mọi người, tuyển chọn, làm cho họ
nên công chính để họ được hưởng vinh quang. Tính cách năng động của kế hoạch
này (chúng ta được tuyển chọn -> được nên công chính -> được vinh quang)
cho thấy mọi sự diễn tiến theo ý định của Thiên Chúa. Ðây cũng là đề tài cho
những bài đọc của các Chúa Nhật kế tiếp, nhắm mục đích giúp chúng ta xác tín
rằng kế hoạch ấy chắc chắn có hiệu quả đối với những ai yêu mến Thiên Chúa. Ðể
giải thích tính cách năng động và hữu hiệu của kế hoạch Cứu độ của Thiên Chúa,
thánh Phao-lô sử dụng một chuỗi từ, bắt đầu từ việc tiền định tới việc kêu gọi,
rồi làm cho nên công chính, và cho hưởng phúc vinh quang. Vậy bài đọc hôm nay
muốn chúng ta suy nghĩ về kế hoạch của Thiên Chúa đã được Người sắp đặt tự đời
đời mà thánh Phao-lô gọi là việc "tiền định", không phải như là một ý
định độc đoán của Thiên Chúa nhưng là ý định tràn đầy yêu thương và tôn trọng
tự do của con người.
a) Ý định của Thiên Chúa là làm
cho mọi sự sinh ích cho những ai yêu mến Người
Có lẽ một
trong những điều dễ gây hiểu lầm nhất trong giáo lý của thánh Phao-lô về ơn cứu
độ là việc người ta có cảm tưởng Thiên Chúa "tiền định" cho một số
người được cứu rỗi, một số người bị luận phạt. Nhưng đó không phải là điều
thánh Phao-lô muốn nói. Cách suy nghĩ của chúng ta về việc tiền định này thường
là căn cứ vào kết quả (một số được cứu rỗi, một số bị luận phạt) để kết luận
rằng đó là do ý định độc đoán của Thiên Chúa từ trước muôn đời; cho nên nếu
Chúa không "định" cho chúng ta được lên thiên đàng thì dù chúng ta có
làm gì đi nữa cũng vô ích. Ðây là thuyết định mệnh hoặc định số (determinism)
và con người không có sự chọn lựa, không có tự do. Nhưng Phao-lô hiểu ngược hẳn
lại. Ðối với ngài, đây là một chương trình của tình yêu Thiên Chúa. Vì yêu nhân
loại, Thiên Chúa "muốn" làm bất cứ điều gì có thể sinh ích cho họ.
Thiên Chúa chỉ "định" làm một kế hoạch chung cho nhân loại. Kế hoạch
đó là:
- mục đích là giải thoát
họ khỏi tội lỗi và đem về hưởng phúc vinh quang với Người,
- phương tiện là cho họ
có khả năng trở nên công chính nhờ cuộc Khổ nạn và cái chết của Ðức Ki-tô,
- cách thức là trở nên
đồng hình đồng dạng với Ðức Ki-tô.
Ðó là chương trình đã được Người
"định". Nhưng Thiên Chúa không đi xa quá những gì Người đã hoạch
định, để rồi "định" cho một số người được hưởng phúc, một số người bị
luận phạt, mà Người tôn trọng việc tự do đáp trả của mọi người. Nếu người ta
muốn yêu mến Người, muốn được vinh quang, thì đây, phương tiện và cách thức đã
sẵn sàng, chỉ cần họ thực sự muốn và đáp trả. Bảo đảm họ sẽ đạt tới mục đích họ
ước ao. Ðược vinh quang hay bị luận phạt là do họ tự ý chọn lựa. Lấy một thí dụ
cho dễ hiểu. Làm bậc cha mẹ, chúng ta muốn hoặc định cho con cái sẽ có được một
tương lai tốt đẹp tùy theo khả năng của chúng. Chúng ta cung cấp cho chúng
phương tiện cần thiết như ăn uống, tiền bạc, học hành... Nhưng việc chúng có
thành đạt hay không lại còn phải tùy thuộc nơi chúng.
b) Thiên Chúa đã tiền định cho
chúng ta nên đồng hình đồng dạng với Con của Người
Khi sai Con
Một đến, Thiên Chúa thực hiện kế hoạch của Người. Theo đó, Ngôi Hai làm người
là Ðức Giê-su sẽ sống vâng phục, chết trên thập giá, sống lại và như thế Người
đã chiến thắng tội lỗi và thần chết. Chiến thắng ấy đã biến đổi thân phận loài
người, cho họ một tư cách mới trước mặt Thiên Chúa, tức là được nên công chính.
Tuy nhiên đây mới chỉ là bước căn bản, điểm khởi hành cho một hành trình trở về
nhà Cha. Trong cuộc hành trình đức tin ấy, Thiên Chúa đặt Ðức Ki-tô như gương
mẫu cho mọi người theo. Thánh Phao-lô đã dùng hình ảnh sống động hơn để diễn tả
việc noi gương này, đó là "nên đồng hình đồng dạng" với Ðức Ki-tô.
Nghĩa là Thiên Chúa mong muốn chúng ta hãy suy nghĩ với não trạng của Ðức
Ki-tô, hành động theo cung cách của Ðức Ki-tô. Còn hơn thế nữa, chúng ta được
mời gọi hãy chia sẻ tích cực vào chính sự sống của Ðức Ki-tô, đến độ "cùng
chịu đóng đinh với Ðức Ki-tô vào thập giá" hoặc "tôi sống, nhưng
không còn phải là tôi, mà là Ðức Ki-tô sống trong tôi" (Gl 2:19-20). Ðời
sống này, thánh Phao-lô gọi là "sống theo Thần Khí."
c) Tính cách năng động và tích
cực của kế hoạch cứu độ cho chúng ta thấy điều gì nơi Thiên Chúa?
Thuyết định
mệnh vẽ nên một Thiên Chúa độc đoán. Còn giáo lý thánh Phao-lô về ơn công chính
hóa, cứu rỗi và vinh quang cho chúng ta thấy lòng săn sóc ân cần của Thiên Chúa
đối với việc cứu độ loài người. Việc "tiền định" của Thiên Chúa mà
thánh Phao-lô nói đến chỉ diễn tả một khía cạnh về phía Thiên Chúa, đó là thái
độ tích cực, đầy thiện chí của Người và sự bảo đảm hữu hiệu do kế hoạch của
Người. Thánh Phao-lô không có ý đề cập đến số phận cá nhân và trách nhiệm của
từng người trong việc cộng tác với kế hoạch của Thiên Chúa. Do đó khi chiêm
niệm về kế hoạch cứu độ, chúng ta không thể không cảm nhận lòng yêu thương vô
bờ của Thiên Chúa, như thánh Tê-rê-xa Hài Ðồng Giê-su đã nức nở khóc trước hình
ảnh gà mẹ ấp ủ con dưới cánh làm cho Chị nghĩ tới tình yêu Thiên Chúa.
Phải nhận
ra tình yêu của Thiên Chúa được biểu lộ qua Ðức Ki-tô, đó là kết luận của phần
trình bày (8:31-34), đồng thời cũng nói lên một sứ điệp quan trọng cho Ki-tô
hữu: cứ vững lòng, vì "không có gì tách được chúng ta ra khỏi tình yêu của
Thiên Chúa thể hiện nơi Ðức Ki-tô Giê-su, Chúa chúng ta" (8:39).
Câu hỏi gợi ý chia sẻ
Sử dụng
thêm đoạn Ê-phê-xô 1:3-14 và Cô-lô-xê 1:15-20, chia sẻ những xác tín về kế
hoạch cứu độ của Thiên Chúa.
Cầu nguyện kết thúc
Sau cầu
nguyện bộc phát, hát một bài Tạ ơn.
Lm.
Ðaminh Trần Ðình Nhi