CHÚA NHẬT IV MÙA CHAY
Thánh ca và lời nguyện mở đầu
Kinh Thánh: Ê-phê-xô 5: 8-14
Qua
đoạn thư Rm 5:1-2,5-8 của Chúa Nhật trước, Phụng vụ Lời Chúa đã đề cập tới việc
công chính hóa, giới thiệu với Ki-tô hữu một cuộc sống mới là kết quả của việc
công chính hóa, tức là sống theo Thánh Thần. Bài đọc hôm nay tiếp tục chủ đề ấy
và quảng diễn đời sống mới ấy bằng hình ảnh sống động: sống như con cái ánh
sáng.
Thư
Ê-phê-xô chia làm hai phần rõ rệt: phần đầu (1:3-3:21) trình bày mầu nhiệm cứu
độ của Thiên Chúa được thực hiện trong Chúa Ki-tô và tiếp tục trong Hội Thánh;
phần hai (4:1-6:20) là những lời khuyên nhủ Ki-tô hữu đáp lại kế hoạch cứu độ
của Thiên Chúa bằng cách sống đời sống mới, kết hiệp với Chúa Ki-tô và thể hiện
đời sống mới ấy trong những tương quan giữa họ với gia đình, cộng đoàn và xã
hội.
Xen
kẽ giữa những lời khuyên thực tế liên quan tới đời sống mới trong Ðức Ki-tô,
thánh Phao-lô bất ngờ nêu lên một hình ảnh sống động về đời sống mới của Ki-tô
hữu Ê-phê-xô. Trước hết ngài muốn họ nhìn lại hình ảnh quá khứ của họ:
"Xưa anh em là bóng tối." Ðúng vậy, đối với tín hữu Ê-phê-xô, mặc dù
sống trong ánh sáng văn minh, nhưng họ vẫn bị đè nặng dưới ách tội lỗi, không
thể đứng thẳng dậy mà nhận lấy quyền làm con cái Thiên Chúa được. Nói khác đi,
họ vẫn "là bóng tối". Nhưng từ khi tin vào Chúa Ki-tô và nhận lãnh
phép rửa, dân Ê-phê-xô trở thành Ki-tô hữu, được thoát khỏi bóng tối tội lỗi và
được bước đi trong ánh sáng Chúa Ki-tô. Giữa cái "xưa kia" và
"bây giờ", giữa "bóng tối" và "ánh sáng", phải có
một sự can thiệp đặc biệt mà tự sức riêng, con người không ai có thể vượt qua
được, đó là "trong Chúa Ki-tô". Ðấng can thiệp vào số phận
khốn nạn của con người chính là Thiên Chúa. Vậy "nhờ tình thương của
Người, theo ý muốn và lòng nhân ái của Người, Người đã tiền định cho ta làm
nghĩa tử nhờ Ðức Giê-su Ki-tô" (Ep 1:4-5). Người đã sai Con Một đến trần
gian, chết vì tội lỗi chúng ta và phục hồi cho chúng ta quyền làm con cái Thiên
Chúa, con cái ánh sáng.
Nhưng
thế nào là đời sống của con cái ánh sáng? Thánh Phao-lô đưa ra ba thứ việc làm
thể hiện đời sống của con cái ánh sáng, tức là "tất cả những gì là lương
thiện, công chính và chân thật." Ðối nghịch với những việc làm của con
cái ánh sáng là những việc làm của con cái bóng tối, tức là những việc làm vô
ích và lén lút. Ngài không đi vào chi tiết, mô tả thế nào là lương
thiện, công chính, chân thật, vô ích và lén lút. Có lẽ tự lương tâm con người,
chúng ta đã có thể nhận ra được những điều ấy rồi. Với thánh Phao-lô, điều quan
trọng là chúng ta cùng với tín hữu Ê-phê-xô phải nhận thức hai điều. Ðiều thứ
nhất là phải ý thức chỗ đứng hiện tại của mình, nghĩa là xưa kia khi chưa tin
Chúa Ki-tô và chưa lãnh nhận Bí tích Rửa tội thì chúng ta là "bóng
tối". Nhưng hiện tại thân phận của chúng ta đã được thay đổi rồi, chúng ta
là "ánh sáng". Sau khi nhận thức như thế, điều thứ hai là chúng ta
phải sống thân phận mới của mình, sống Bí tích Rửa tội. Ðể cụ thể hóa việc sống
Bí tích Rửa tội, thánh Phao-lô trích dẫn sách ngôn sứ I-sai-a, kêu gọi chúng ta
a) hãy tỉnh giấc và chỗi dậy; b) hãy để ánh sáng Chúa Ki-tô dẫn dắt chúng ta.
Không
phải sau khi lãnh nhận Bí tích Rửa tội là lúc nào chúng ta cũng hướng lòng về
Chúa và điều thiện. Nhưng chúng ta vẫn có thể bị ru ngủ và chìm đắm trong tội
lỗi. Do đó, tỉnh thức và chỗi dậy là thái độ căn bản của Ki-tô hữu, nếu họ muốn
cứ tiếp tục cuộc hành trình đức tin mà Bí tích Rửa tội là khởi điểm. Tỉnh thức
và chỗi dậy là điều Ki-tô hữu sẽ lập đi lập lại trong suốt cuộc sống mình, để
rồi mỗi lần làm như thế, họ sẽ mỗi ngày một hướng về Chúa Ki-tô hơn và để cho
ánh sáng của Người soi dẫn họ. Không những để cho ánh sáng Chúa Ki-tô dẫn dắt,
mà hơn thế nữa, theo lời Chúa Ki-tô, họ còn phải trở nên chính ánh sáng chiếu
tỏa như những "ngọn đèn đặt trên đế để soi sáng cho mọi người trong
nhà" (Mt 5:14-16).
Tuy
trích dẫn các thư khác nhau của thánh Phao-lô, nhưng Phụng vụ Lời Chúa muốn
trình bày một chủ đề thống nhất về ơn cứu độ của Chúa và việc đáp trả của chúng
ta. Theo dõi các bài đọc Tân Ước của mùa Chay, chúng ta vừa hiểu được giáo lý
Giáo Hội muốn trình bày, vừa có được những bài học thực hành để sống đức tin
Công giáo, nhờ đó chúng ta chuẩn bị tâm hồn để cùng sống lại với Chúa trong con
người mới và cử hành Mầu nhiệm Phục Sinh cho sốt sắng và hiệu quả.
Câu hỏi gọi ý chia sẻ
Ðược
làm con cái ánh sáng qua Bí tích Rửa tội là một hồng ân lớn lao. Tôi đã năng
nhớ tới hồng ân này như thế nào? Biến cố được rửa tội có ý nghĩa gì với tôi?
Hai
tình trạng "đang ngủ" và "ở chốn tử vong"nếu áp dụng cho
hoàn cảnh tôi thì tôi phải diễn tả như thế nào? Những gì ru ngủ tôi và những gì
làm tôi chết đi đời sống thiêng liêng?
Trong
mùa Chay này, với những bài đọc trích thư thánh Phao-lô, tôi đã học được những
điều giáo lý nào? Có điểm nào tôi cần được giải nghĩa thêm?
Thánh
Phao-lô viết: "Anh em hãy nghiệm xét điều gì đẹp lòng Chúa." Ðây có
phải là một điểm quan trọng trong việc làm phút hồi tâm mỗi ngày của tôi không?
Tôi có nhờ "Ðức Ki-tô chiếu sáng" để nhận ra những điều ấy chưa?
Cầu nguyện kết thúc
Sau
cầu nguyện bộc phát, hát một bài thánh ca mùa Chay thích hợp.
Lm.
Ðaminh Trần Ðình Nhi