Năm Đức Tin theo Thánh Tôma - Bài 6
MẦU NHIỆM THẬP GIÁ
Sau khi đã suy niệm về Đức Kitô
là Con Thiên Chúa, là Lời Nhập thể, hôm nay chúng ta
bước sang Mầu nhiệm Thánh giá: “(Tôi tin kính Đức Giêsu Kitô) chịu nạn đời
quan Phongxiô Philatô, chịu đóng đinh trên cây thánh giá, chết và táng xác”.
Bài hôm nay mang tính cách suy
niệm thiêng liêng nhiều hơn là diễn giảng đạo lý. Trước hết, Thánh Tôma giải
thích rằng: khi nói đến Đức Giêsu chịu chết thì phải phải hiểu rằng cái nhân
tính, chứ thiên tính thì không thể chết được. Kế đó, tác giả trình bày sự cần
thiết và ích lợi của cái chết trên Thập giá, qua việc kể ra 6 phương được cho
sự dữ và 5 bài học về nhân đức.
***
Cũng như người Kitô hữu cần phải
tin vào sự Nhập thể của Con Thiên Chúa, thì họ cũng cần phải tin vào cuộc khổ
nạn và cái chết của Người, vì như Thánh Grêgoriô đã nói: “Chúng ta sinh ra
đời chẳng có ích lợi gì nếu chúng ta không được cứu chuộc”.
Tuy nhiên, việc Đức Kitô chết vì
chúng ta là một chân lý vượt quá trí khôn của chúng ta, thậm chí chúng ta không
thể nào mường tượng được. Thánh Phaolô ám chỉ điều này khi nói: “Vì chính
vào thời các ngươi, Ta sắp làm một việc, một việc mà các ngươi sẽ chẳng tin,
nếu không có ai kể lại cho các ngươi” (Cv 13,41). Ngôn sứ Khabacuc (1,5)
cũng viết: “Một việc đã được làm vào thời các ngươi, nhưng không ai tin khi
được nghe kể lại”. Thật vậy, ân huệ và tình yêu của Thiên Chúa đối với
chúng ta quá lớn lao đến nỗi chúng ta không thể hiểu hết những gì Người đã làm
cho chúng ta. Tuy nhiên, chúng ta không phải tin rằng Đức Kitô đã chết về thiên
tính; chỉ có bản tính loài người nơi Đức Kitô chết mà thôi. Vì Ngài chết không
phải như là Thiên Chúa, mà với tư cách là con người. Chúng ta có thể giải thích
điều này qua 2 ví dụ.
1) Ví dụ thứ nhất dựa theo chính
chúng ta. Khi một người nào chết, thì linh hồn tách ra khỏi thân xác, cho nên
linh hồn không chết nhưng là thân xác hoặc nhục thể chết mà thôi. Một cách
tương tự như vậy, khi Đức Kitô chết, thì không phải là thiên tính của Người
chết, mà là nhân tính của Người.
Người ta có thể đưa ra vấn nạn
là những người Do Thái không giết thiên tính của Đức Kitô, thì thử hỏi khi giết
Đức Giêsu thì tội của họ có nặng hơn so với việc giết một người khác không. Tôi
xin trả lời rằng, nếu đức vua mặc một chiếc áo, thì ai xúc phạm đến cái áo ấy
thì cũng bị mang tội như là đã xúc phạm đến chính đức vua vậy. Vì thế, những
người Do Thái không thể giết Thiên Chúa, nhưng vì giết bản tính loài người mà
Đức Kitô đã mặc lấy, thì cũng bị trừng phạt như là họ đã giết thiên tính của
Người vậy.
2) Một ví dụ khác. Như chúng ta
đã nói ở trên, Con Thiên Chúa là Lời của Thiên Chúa, và ta có thể sánh Lời
Thiên Chúa nhập thể như là lời của đức vua được viết trên tờ giấy. Vì thế, nếu
một người xé tờ giấy trên đó viết lời của đức vua, thì anh ta có thể bị coi là
phạm tội như anh ta đã xé bỏ lời của đức vua. Cho nên, khi những người Do Thái
giết một Người là Thiên Chúa thì cũng bị coi là phạm tội nặng như thể họ đã
giết chính Lời của Thiên Chúa.
II. TẠI SAO ĐỨC KITÔ
CHỊU ĐAU KHỔ VÌ CHÚNG TA?
Nhưng có cần Ngôi Lời Thiên Chúa
phải chịu đau khổ vì chúng ta không? Thưa là rất cần, và có thể cho thấy 2 lý
do về sự cần thiết ấy. Điều làm cho nhu cầu trở nên tối cần thiết có thể được
quy vào 2 lý do: thứ nhất bởi vì là một phương dược chữa trị tội lỗi; thứ hai
là làm gương cho chúng ta noi theo.
A. Phương dược chữa
lành
Trước hết, những đau khổ của Đức
Kitô là một phương dược cứu chữa chúng ta khỏi những sự dữ mà ta phải gánh chịu
do tội lỗi gây ra.
Tội lỗi gây ra năm sự dữ:
1) Vết nhơ tội lỗi
Vì khi một người phạm tội thì họ
làm nhơ bẩn linh hồn. Cũng như nhân đức là vẻ đẹp của linh hồn thế nào, thì tội
là vết nhơ của linh hồn. Sách Baruch (3,10) nói: “Vì đâu,
2) Cơn thịnh nộ của
Thiên Chúa
Thứ hai, vì tội lỗi mà chúng ta
mất ơn nghĩa với Thiên Chúa. Thật vậy, một người xác thịt yêu thích vẻ đẹp của
xác thịt, thì Thiên Chúa cũng yêu thích vẻ đẹp thiêng liêng, là vẻ đẹp của linh
hồn. Do đó, khi linh hồn bị tội lỗi làm nhơ bẩn, thì Thiên Chúa bị xúc phạm và
giận ghét người tội lỗi. Sách Khôn Ngoan (14,9) nói: “Thiên Chúa ghét kẻ bất
chính và sự bất chính của nó”. Nhờ cuộc khổ nạn, Đức Kitô xoá bỏ sự giận
ghét này, bởi vì Ngài đã đền bồi Thiên Chúa Cha về tội lỗi. Bởi vì con người tự
mình không thể đền bù lỗi lầm của mình, nhưng tình yêu và sự vâng lời của Đức
Kitô còn lớn hơn tội lỗi và sự bất tuân của người đầu tiên. Thánh Phaolô nói: “Khi
chúng ta còn thù nghịch với Thiên Chúa, chúng ta đã được hoà giải với Người nhờ
cái chết của Con của Người” (Rm 5,10).
3) Tình trạng yếu
đuối
Thứ ba, tội lỗi làm chúng ta suy
yếu. Con người sau khi đã sai lỗi lần đầu thì tưởng rằng mình có thể giữ mình
khỏi phạm tội lần nữa, nhưng thực tế lại xảy ra hoàn toàn trái ngược lại, bởi
vì tội đầu tiên làm cho nó bị suy yếu và càng có khuynh hướng phạm tội. Tội lỗi
càng thống trị họ, và nếu để tuỳ thuộc sức mình chứ không nhờ quyền năng của
Chúa thì họ rơi vào tình trạng không thể trỗi dậy được, giống như một người
nhảy xuống giếng. Vì thế, sau khi phạm tội, bản tính của chúng ta trở nên yếu
đuối và hư hỏng, và do đó con người càng dễ phạm tội hơn. Nhưng Đức Kitô đã làm
giảm bớt sự yếu đuối và tật nguyền này, mặc dù Người không xoá bỏ nó hoàn toàn.
Cuộc khổ nạn của Người đã tăng sức cho con người và suy giảm tội lỗi, đến nỗi
chúng ta không còn bị tội lỗi thống trị nữa. Nhờ sự giúp đỡ của ân sủng Thiên
Chúa được ban trong các Bí tích, mà hiệu năng đến từ cuộc khổ nạn của Đức Kitô,
chúng ta có khả năng cố gắng thoát khỏi tội lỗi của mình. Vì thế, Thánh Phaolô
nói: “Con người cũ nơi chúng ta đã bị đóng đinh vào thập giá với Đức Kitô,
như vậy, con người do tội lỗi thống trị đã bị huỷ diệt” (Rm 6,6). Vì trước
khi Đức Kitô chịu khổ nạn, rất ít người không mắc tội trọng, nhưng sau đó, có
nhiều người đã và đang sống mà không mắc tội trọng.
4) Món nợ hình phạt
Thứ tư, do tội lỗi, chúng ta
buộc phải chịu hình phạt. Sự công bình của Thiên Chúa đòi hỏi rằng bất kể ai
phạm tội thì đều phải bị trừng phạt, và hình phạt được đo lường bởi tội lỗi.
Thế nhưng lỗi của tội trọng thì vô hạn, xét vì nó chống lại sự thánh thiện vô
cùng khi nó vi phạm những mệnh lệnh của Thiên Chúa, cho nên sự trừng phạt do
tội trọng gây ra thì cũng vô cùng.
Nhưng nhờ cuộc khổ nạn của mình,
Đức Kitô đã giải thoát chúng ta khỏi sự trừng phạt này và Người đã tự mang nó
vào thân thể mình. Thánh Phêrô viết trong thư thứ nhất (2,24): “Chính Người
đã mang vào thân thể những tội lỗi của chúng ta” (tức là hình phạt vì tội
lỗi chúng ta). Bởi vì quyền năng cuộc khổ nạn của Đức Kitô vĩ đại đến nỗi nó đủ
để xóa bỏ tất cả mọi tội lỗi trên toàn thế giới, cho dù con số đó bất tận. Vì
thế mà những người lãnh Phép Rửa Tội thì được thanh tẩy hết mọi tội lỗi. Cũng
nhờ đó mà linh mục tha thứ mọi tội lỗi; và ai càng hoà đồng với cuộc khổ nạn
của Đức Kitô thì họ càng được tha thứ và càng được đáng được ân sủng.
5) Bị trục xuất ra
khỏi vương quốc
Những ai xúc phạm đến đức vua
của họ thì bị buộc phải rời khỏi vương quốc, và do đó, vì tội lỗi mà con người
phải bị xua đuổi ra khỏi thiên đàng. Vì lý do này, ngay sau khi phạm tội, Adam
đã bị đuổi ra khỏi vườn địa đàng và cánh cửa đã đóng lại.
Nhưng nhờ cuộc khổ nạn của mình,
Đức Giêsu đã mở cánh cửa đó ra và triệu hồi những người bị lưu đày trở về vương
quốc. Thật vậy, khi cạnh sườn của Đức Giêsu bị đâm thâu thì cửa thiên đàng được
mở ra, và nhờ máu của Người đổ xuống, các vết nhơ tội lỗi được thanh tẩy sạch,
Thiên Chúa đã được nguôi giận, sự yếu đuối của con người được xoá bỏ, sự trừng
phạt của họ được đền bồi, và những người bị lưu đày được kêu gọi trở về vương
quốc. Vì thế, Đức Kitô đã lập tức trả lời cho người trộm lành nài xin: “Tôi
bảo thật anh, ngay hôm nay, anh sẽ được ở với tôi trên Thiên Đàng” (Lc
23,43). Điều này đã không được hứa hẹn trước đó với một ai khác, không với
Adam, không với Abraham, không với Đavid, nhưng “hôm nay”, tức là khi cửa thiên
đàng được mở ra, thì người trộm lành đã xin ơn tha thứ, đã nhận được. Vì thế,
Thánh Tông đồ đã có thể viết cho người Do Thái (10,19): “Nhờ máu Đức Giêsu
đã đổ ra, chúng ta được mạnh dạn bước vào cung thánh.”
B. Mẫu gương về các
nhân đức
Như chúng tôi vừa trình bày,
cuộc khổ nạn của Đức Kitô là một phương dược rất hữu hiệu chống lại những sự dữ
mà chúng ta mắc phải do tội lỗi, ngoài ra còn nó còn có ích lợi cho chúng ta
một mẫu gương.
Như Thánh Augustinô nói, cuộc
khổ nạn của Đức Giêsu đủ để dạy cho chúng ta một mẫu gương trong hết mọi hoàn
cảnh của cuộc sống. Thật vậy, bất cứ ai muốn sống trọn lành thì chỉ cần khinh
chê những gì Đức Giêsu đã khinh chê trên Thánh Giá và ao ước những gì Người đã
ước ao. Không có một nhân đức nào mà chúng ta không tìm thấy mẫu gương trên cây
Thánh Giá.
1) Đức ái
Bạn tìm một mẫu gương về đức ái
ư? Thánh Gioan đã chỉ cho thấy: “Không có tình thương nào cao cả hơn tình
thương của người đã hy sinh tính mạng vì bạn hữu của mình” (15,13), và Đức
Giêsu đã thực hiện điều này trên cây Thánh Giá. Nếu Người đã ban mạng sống của
mình vì chúng ta, thì chẳng có gì là gian khổ khi chúng ta phải chịu đựng bất
cứ một sự dữ vì Người. Vịnh gia (115,12) đã hát: “Biết lấy chi đền đáp Chúa
bây giờ vì mọi ơn lành Người đã ban cho?”
2) Đức kiên nhẫn
Bạn tìm một mẫu gương về đức
kiên nhẫn ư? Bạn sẽ tìm thấy một mẫu gương hoàn hảo nhất nơi Thánh Giá. Vì đức
kiên nhẫn được chứng tỏ cách cao vời bằng 2 cách: hoặc bằng cách kiên trì chịu
đựng những điều dữ dằn hoặc bằng cách chịu đựng những cái có thể tránh được
nhưng lại không tránh.
Thế nhưng trên Thánh giá, Đức
Giêsu đã chịu đựng những đau khổ dữ dằn, vì thế có thể áp dụng lời của ông
Gieremia trong sách Ai Ca (1,12): “Này tất cả những ai qua lại, hãy nhìn kỹ
mà xem, có nỗi khổ nào so sánh được với nỗi khổ của Đức Chúa giáng trên tôi”,
và Người đã chịu đựng một cách kiên nhẫn bởi vì “bị nguyền rủa, Người không
nguyền rủa lại, chịu đau khổ mà chẳng ngăm đe” (1 Pr 2,23). “Như chiên
bị đem đi làm thịt, như cừu câm nín khi bị xén lông, người chẳng hề mở miệng”
(Is 53,7).
Ngoài ra, Người đã có thể tránh
những đau khổ nhưng lại không tránh, như chính Người đã nói với ông Phêrô trong
vườn Cây Dầu: “Hay anh tưởng là Thầy không thể kêu cứu với Cha Thầy và lập tức
Cha sẽ cấp cho Thầy hơn mười hai đạo binh thiên thần sao?” (Mt 26,53) Do đó, sự
chịu đựng của Đức Kitô trên cây Thập Giá thật là vĩ đại: “Hãy kiên trì chạy
trong cuộc đua dành cho ta, mắt hướng về Đức Giêsu là Đấng khai mở và kiện toàn
lòng tin. Chính Người đã khước từ niềm vui dành cho mình, mà cam chịu khổ hình
thập giá, chẳng nề chi ô nhục” (Dt 12,1-2).
3) Đức khiêm nhường
Bạn tìm kiếm mẫu gương về đức
khiêm nhường ư? Hãy nhìn lên Đấng chết treo trên cây Thánh Giá. Mặc dù là Thiên
Chúa, nhưng Người đã chịu để cho Phongxiô Philatô xét xử và chịu chết. Chúng ta
có thể nói về Người: “Vụ án của Người đã bị xét xử như vụ án của kẻ tội phạm”
(x. G 36,17). Thật giống như vụ án của kẻ tội phạm bởi vì những kẻ thù của
Người có thể nói: “Chúng ta hãy kết án cho Nó chết nhục nhã” (Kn 2,20).
Ông Chủ đã muốn chết vì tôi tớ của Mình và sự sống của các Thiên Thần đã chịu
sát tế vì con người. Thánh Phaolô đã viết: “Đức Kitô Giêsu đã hạ mình,
vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết, và chết trên Thánh giá” (Pl 2,8).
4) Đức vâng lời
Bạn muốn tìm kiếm mẫu gương về
đức vâng lời ư? Hãy đi theo Đức Kitô, Đấng đã vâng lời Chúa Cha cho đến chết.
Thánh Tông đồ viết cho các tín hữu Rôma (5,19): “Cũng như vì một người duy
nhất đã không vâng lời Thiên Chúa, mà muôn người thành tội nhân, thì nhờ một
người duy nhất đã vâng lời Thiên Chúa, muôn người cũng sẽ thành người công
chính.”
5) Khinh chê của cải
trần gian
Bạn muốn tìm mẫu gương về sự
khinh chê của cải trần gian ư? Hãy đi theo Đấng là Vua các Vua và Chúa các
Chúa, nơi Người có tất cả mọi kho tàng sự khôn ngoan (x. Cl 2,3), thế mà
trên Thánh giá, Người bị trần truồng, nhạo báng, đánh đòn, đội mão gai, uống
giấm chua và mật đắng, và cuối cùng chịu chết. Do đó, đừng quan tâm tới y phục
hoặc của cải của bạn, vì “quân lính đã chia áo của tôi” (Tv 21,19), cũng
đừng quan tâm tới danh dự, bởi vì “chính Tôi phải chịu cười nhạo và bị đập
đánh”; cũng đừng quan tâm đến chức vị, bởi vì chúng kết một vòng gai và đội lên
đầu tôi; cũng đừng quan tâm tới khoái lạc, vì “lúc con khát nước, chúng lại cho
uống giấm chua” (Tv 68,22). Vì thế, khi chú giải thư Dothái (12,2) “Người
đã khước từ niềm vui dành cho mình, mà cam chịu khổ hình thập giá, chẳng nề chi
ô nhục”, Thánh Augustinô nói: “Con người Giêsu Kitô đã khinh chê mọi của
cải trần gian để dạy cho biết những gì phải khinh chê”.
Nguồn: Đaminh
VN